İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu`nun, `Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği` ile ilgili yaptığı açıklama.

"Yap-Sat Yönetmeliği" Yayımlandı!

• "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği" yayımlandı
  
  

• Yönetmelik, kentsel dönüşüm uygulama esaslarının düzenlenmesinden ziyade, TOKİ`nin "yap-sat" müteahhitliğinin önünü açacak hükümler içeriyor
  
  

• Kentsel dönüşüm sürecinde meslek odaları devre dışı bırakılıyor

Bilindiği gibi, "6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun", 16 Mayıs 2012 tarihinde yayımlandı. Kanunun yayımlanmasını takiben, 4 Ağustos 2012`de ise Uygulama Yönetmeliği çıkartıldı. Aradan kısa bir süre geçmesine rağmen, Uygulama Yönetmeliği`nde değişikliğe gidildi ve Yönetmeliğin son hali 15 Aralık 2012`de Resmi Gazete`de yayımlandı. Böylelikle, kamuoyunda "kentsel dönüşüm yasası" olarak bilinen düzenlenmenin nasıl uygulanacağı açığa çıkmış oldu.

Uygulama Yönetmeliğinin özüne dair eleştiri, görüş ve önerilere geçmeden, kentsel dönüşümün adeta "yap-boz tahtasına" çevrildiği, bunun da yasama ve uygulama esaslarını oluşturma sürecinin titizliği ilkesiyle çeliştiği vurgulanmalıdır. Anlaşılan o ki siyasi iktidar, uygulamanın ayrıntılarını oluşturmadan kanun yapmış ve uygulamaya başlamıştır. Dört ay süreyle, iki farklı Uygulama Yönetmeliğinin hazırlanmasının başka bir izahının yapılması mümkün değildir.

Uygulama Yönetmeliği incelendiğinde; kentsel dönüşüm gibi sosyal-toplumsal açıdan önem taşıyan projelerin uygulanmasında, sosyal yaranın kapatılması bir yana, yeni mağduriyetler oluşacağı, yerel idarelerin insiyatifinin azaltılacağı, meslek odalarının devre dışı tutulacağı, TOKİ`nin adeta bir "yap-satçı" şirket gibi davranmasının kolaylaşacağı anlaşılmaktadır.

Bu nedenle Uygulama Yönetmeliğini, bir yönüyle kentsel dönüşüm sürecini düzenleyen değil, TOKİ`nin elini rahatlatan, ayrıcalığını pekiştiren bir metin olarak değerlendirmek yerinde olacaktır.

TOKİ`ye inanılmaz ayrıcalık

Yeni Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 3. Maddesi ile "ilgili kurum" adı altında yeni bir tanım getirilmiş, eski Yönetmelikte, "idare" tanımı içerisinde yer alan TOKİ, yeni Yönetmelikte "ilgili kurum" tanımı içerisine alınmıştır.

Eski Yönetmelikte, "Taşınmaz maliklerine konut ve işyeri verilmesi" başlıklı 12. Maddede tüm tasarruflar idareye verilmişken, yeni Yönetmeliğin "Uygulama alanındaki taşınmaz maliklerinin hakları ve tapuya tescil işlemleri" başlıklı 13. Maddesi ile bu tasarruf ilgili kuruma, dolayısıyla TOKİ`ye devredilmiştir.

Bununla yetinmeyen Yönetmelik, ilgili kuruma, yani TOKİ`ye "Uygulama alanındaki taşınmaz maliklerini yapılacak anlaşmalar çerçevesinde proje ortağı yapmak suretiyle, kat veya hasılat karşılığı inşaat yapma veya yaptırma" yetkisi vermiştir. Verilen bu yetkiyle, TOKİ`nin "yap-satçılığı" tescil edilmekte, aynı zamanda da, Yönetmeliğin amacı dayanaksız bırakılmaktadır.

Meslektaş ile meslek Odası arasındaki bağ koparılmak isteniyor

Yeni Yönetmelikte, "Lisanslı kurum ve kuruluşlarda riskli yapı tespitinde görev alacak mühendislerin, Bakanlıkça açılacak eğitim programlarına katılmaları zorunludur." denilmek suretiyle, mühendislerin bağlı olduğu meslek odalarının asli görevleri olan meslek içi eğitim, Odalardan alınarak bakanlığına verilmiştir. Bu durum, 644 sayılı KHK ile meslek Odalarından alınarak bakanlığa verilen yetkilerin uygulamaya alınmasıdır.

"Riskli yapı tespit raporunun hazırlanmasında görev alacak mühendislerin ilgili meslek odalarına üyeliklerinin devam ediyor olması ve mesleklerinde fiilen en az beş yıl çalışmış olmaları" şeklindeki kriterler, yeni Yönetmelikte de korunmuştur. Ancak, "Beş yıllık çalışma süresinin en az üç yılını inşaat mühendisleri için proje hazırlanması veya incelenmesi konularında, jeoloji ve jeofizik mühendisleri için ise jeolojik-jeoteknik etütlerde fiilen görev yapmak şeklinde olması şarttır" ibaresi yeni Yönetmelikte çıkartılarak, riskli yapıların tespitinde görev alacak mühendislerin uzmanlığı, deneyimi ve liyakati göz ardı edilmiştir.

Yeni Yönetmeliğin 6. Maddesinin 2. Fıkrasında, riskli yapı tespit raporunun hazırlanmasında görev alacak mühendislerin Oda üyeliklerinin devam ettiğinin ve en az beş yıllık iş deneyimine sahip olduklarının belgelenmesinin gerektiği belirtilmiş ve ancak "lisans başvurusunda bu belgelerden başka herhangi bir belge istenmeyeceği" özellikle vurgulanmıştır. Bu vurgunun amacı bellidir: Meslektaş ile Meslek Odası arasındaki bağın koparılması doğrultusundaki politikalar sürdürülecektir.