Eklenme Tarihi: 22/09/2025

Şubemizin Yapı Denetim Komisyonu öncülüğünde düzenlenen “Depreme Dayanıklı Kentler İçin Etkin Yapı Denetim” konulu Panel-Forum 20 Eylül 2025 tarihinde Şubemizin Harun Karadeniz Konferans Salonu’nda gerçekleşti.

Etkinlik Şube Yönetim Kurulu Başkanımız Sinem KOLGU’nun açılış konuşmasıyla başladı. KOLGU, “Her yıl ülkemizde binlerce yeni yapı üretiliyor. Bizim önerilerimiz ve bugün açmayı hedeflediğimiz tartışma, riskli yapı stokunun tespiti ya da imar uygulamalarının mevcut sorunları değil; esas olarak her yıl bu riskli yapı stokuna yeni risklerin eklenmesini önlemek ve riskli yapıların dönüştürülmesi ya da güçlendirilmesi süreçlerinin sağlıklı yürütülmesini sağlayacak bir altyapıyı oluşturmakla ilgilidir. Çünkü sağlıklı ve güvenli bir inşa süreci, yalnızca geçmişin risklerini azaltmak değil, geleceğin risklerini de önlemek demektir. 1999 Marmara Depremi’nden bu yana geçen çeyrek asırda yaşanan her büyük deprem, yapı güvenliğini sağlama konusundaki eksikliklerimizi ve denetim zincirindeki zafiyetleri tekrar tekrar gözler önüne serdi. 6 Şubat 2023 depremleri ise bu eksikliklerin ne denli ağır sonuçlara yol açabileceğini bir kez daha acı biçimde hatırlattı.” sözleriyle konuşmasına başladı.

4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile kurgulanan sistemde denetim hizmetinin kamusal niteliğinin yok sayıldığını ve ticarileştirildiğini, yapı denetim hizmetinin piyasa dengelerine ve serbest rekabet koşullarına terk edilemeyecek kadar hayati olduğunu belirten KOLGU, devletin mevcut sistemde yapı denetim kuruluşlarının üzerinde etkin bir denetim mekanizması kuramadığını, bu nedenle istenilen düzeyde güvenli, sağlıklı ve kaliteli yapı üretimi sağlanamadığına dikkat çekti.

Sistem içinde denetçi, kontrol elemanı ve şantiye şefi olarak yer alan meslektaşların, düşük ücretlerle çalıştırıldığını, zamanında ödeme alamadığını, her an işsiz kalma endişesi taşıdığını; diğer yandan vasıfsız usta ve işçilerle uğraşırken yapı sahibi veya yüklenici tarafından proje dışı imalatları görmezden gelmeye zorlandığını ve üstlendikleri sorumluluğa rağmen, cezai ve hukuki yaptırımların da ilk muhatabı olduklarını dile getiren KOLGU,
“Şantiye şefleri, işveren vekili sıfatıyla yapı işyerlerinde oluşabilecek her türlü sorunun doğrudan muhatabı olmalarına rağmen, aynı anda birden fazla şantiyede görev yapabilmekte ve tam zamanlı sorumluluklarını yerine getirememektedir. Böylece şantiye şefliği hizmetleri çoğu zaman kâğıt üzerinde kalan bir formaliteye dönüşmektedir. Bu ağır tabloya bir de sahadaki riskler ekleniyor: Yapı denetiminde görev yapan meslektaşlarımız kamu yararı için gösterdikleri çabalar sırasında zaman zaman ciddi şiddet ve baskıya maruz kalmaktadır. Denetim süreçlerinin sağlıklı işlemesi için meslektaşlarımızın can güvenliği ve çalışma koşullarının korunması, kamusal denetimin en temel önkoşuludur. Bu konuda tüm yetkililerin ve ilgili kurumların sorumluluk alması, şiddete karşı caydırıcı yasal ve idari adımların kararlılıkla atılması hayati önem taşımaktadır.” dedi.

KOLGU, mevcut Yapı Denetim Yasasının ticari yanı ağır basan bir şirket modeli yerine; meslek odalarının sürece etkin katılımını ve uzman denetçilerin sorumluluğunu temel alan yeni bir modelle değiştirilmesi gerektiğini vurguladı. “Yetkin mühendislik: Mühendislik eğitiminde temel eğitimin ötesinde meslek odalarının yetkinlik belgelendirme ve yetkilendirme hakkı tanınmalı, kamu çıkarlarını gözeten bir belgelendirme sistemi kurulmalıdır”, “Etüt ve Proje Denetim Birimleri: Kamu bünyesinde idari özerkliğe sahip, ilgili tüm meslek disiplinlerinin istihdam edildiği birimler oluşturulmalı ve sorumlu denetçiler meslek odaları tarafından belirlenmiş yetkin mühendisler olmalıdır”, “Bağımsız finansman: Yapı denetim kuruluşları ile müteahhit veya yapı sahibi arasında mali-idari bağ olmamalı; denetim ücretleri doğrudan kamu tarafından ödenmelidir”, Sorumluluk sigortası: Hem denetim kuruluşları hem de görev alan mühendis ve mimarlar için mesleki sorumluluk sigortası zorunlu hale getirilmelidir” ve “Şantiye şefliği düzenlemesi: 1500 m²’yi geçen her yapım işinde tam zamanlı şantiye şefi bulundurulmalı; sözleşmeleri ve ücretleri meslek odaları tarafından belirlenen tip sözleşmeler ve asgari ücretler çerçevesinde güvence altına alınmalıdır” diyerek Odanın yeni model için önerilerini sıralayan KOLGU, “Bu başlıklar yalnızca başlangıçtır. Ama biliyoruz ki, bilgiye dayalı planlama, yetkin mühendislik ve kamusal denetim olmadan kentlerimizi güvenli hâle getirmemiz mümkün değildir. Denetim hizmetlerinin serbest piyasa koşullarına terk edilmesi topluma büyük bedeller ödetmiştir; artık bu bedeli daha fazla ödeyecek lüksümüz yok.” sözleriyle konuşmasını sonlandırdı.

İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Evren KOKRMAZER’in “Yeni Bir Yapı Denetim Düzeni” sunumunun ardından “Yapı Denetim Süreci” konulu ilk oturuma geçildi. Evren KORMAZER’in oturum başkanlığını yaptığı oturumda “Yapım Sürecinde Yapı Denetim” başlıklı sunumuyla İlkay TELTİK, “Yapı Denetimi Kapsamında Hazır Beton” başlıklı sunumuyla Yasin ENGİN (THBB Teknik Danışmanı) ve “Yapı Denetim Sisteminde Karşılaşılan Sorunlar” başlıklı sunumuyla Fikret ŞAHİN (Yapı Denetim Kuruluşları Birliği İstanbul Şube Başkanı) yer aldı.

“Yapı Denetim Kanunu” konulu ikinci oturum Şube Yönetim Kurulu Sekreter Üyemiz Elif ERSOY’un oturum başkanlığında gerçekleşti. Bu oturumda “4708 Sayılı Yapı Denetim Kanunu” başlıklı sunumuyla Mesut ALTUNOK, “Mühendisliğe Başlarken Sorunlarımız ve Sahada Uygulama Hatalarımız” başlıklı sunumuyla - Hasan Basri TUĞRUL, “Proje Denetiminde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri” başlıklı sunumuyla Ümit ATALAY ve “Şantiyede Denetim” başlıklı sunumuyla Ali Cihan ASLAN yer aldı.

Etkinliğin üçüncü oturumu olan Forum, Şube Yönetim Kurulu Sekreter Üyemiz Elif ERSOY ve Şube Yönetim Kurulu Yedek Üyemiz Ali Cihan ASLAN’ın başkanlığında gerçekleşti. Bu bölümde denetim sürecinde yaşanan aksaklıklar, mevzuattaki eksiklikler ve sahada karşılaşılan sorunlar ve çözüm yollarına ilişkin görüşler aktarıldı.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•