Ankara İçmesuyu Durumu Raporu
(06 Şubat 2017 günü itibariyle)
Eklenme Tarihi: 07/02/2017
TUŞ MEVSİMİ
Mevsim adları da değişmekte, "iklim değişikliği" ile birlikte…
İLİKBAHAR
YAS
ZOMBAHAR
TUŞ
Karanlıkta kalktık
Yollara düştük
Kar altında kaldık…
‘KIŞ`a, ‘TUŞ` olduk…
Şubat Ayı Güncesi:
Anadolu halklarının yüzyıllardır gözlediği, belleklerine kaydedip süzdüğü ve nesiller boyu aktardığı doğa olaylarından Şubat ayına ilişkin değerlendirilebilecek bilgiler:
01-Hamsin`in başlangıcı (Erbain zemheri –karakış- idi, Hamsin ise kış`ın normal halleridir)
03-Fırtına (3 gün)
04-Hayvanların çiftleşmesi
06-Fazla soğukların azalması
09- Fırtına (3 gün)
14-Rumi Şubat başlangıcı
16-Ağaç dikme zamanı
19-Güneşin HUT (balık) burcuna girmesi
20-Birinci Cemre; havaya
23- Fırtına (3 gün)
27-İkinci Cemre; suya
28-Leyleklerin dönmeye başlaması
Şubat Ayında Ayrıca Olanlar Bitenler:
01-Ayasofya müze olarak açıldı (1935)
03-Camilerde ilk kez Türkçe hutbe okundu (1928)
07-Maraş`a ‘kahraman` unvanının verilmesi (1973)
08-Antep`e ‘gazi` unvanının verilmesi (1921)
18-Türkiye`nin NATO`ya katılışı (1952)
28-Sivil Savunma Günü
NOT: Maraş`a ‘kahraman` unvanının verilmesinden 43 yıl 10 ay sonra, Ankara`nın beldelerinden Kazan`a da aynı unvan verildi…
ORTA ANADOLU YAĞIŞ ALMADI
Orta Anadolu`daki irili ufaklı tüm akarsulardaki akımın en düşük düzeylere gerilemesi ve hatta kuruması, genellikle Ekim ayı sonlarına denk düşer. Bu normaldir. Genel olarak, Ekim ayı ile birlikte bu coğrafya kayda değer yağış almaya başlar.
Ancak, uzun yıllar ortalamalarına göre 2016 yılının son üç ayı ile 2017`nin Ocak ayı, geçtiğimiz yıllara oranla çok daha az yağış aldı. Günde yaklaşık 1 – 1,2 milyon metreküp içmesuyu amacıyla çekilen sular da içmesuyu barajlarımızda depolanan su miktarlarının hızla azalmasına neden oldu. Umulur ki, Şubat ayı ortalarından itibaren yağışların mevsim normalleri üstüne çıkması…
KARA ALDANMAYALIM
Haftalardır aralıklarla kar yağıyor, Aralık`tan beri… Ankara içmesuyu baraj havzalarında kar kalınlığı kimi yerlerde 100 cm`yi geçtiği ölçülüyor. Hemen rahatlamayalım, iyimserliğimizin somutlaşması için bir süre beklemek gerek. Bu yüksek kotlardaki (rakımlardaki) karların erimesi mart sonlarında, ilkbahar ortalarında gerçekleşmekte genellikle. Ani kar erimeleri -yakın geçmişte de çoğu kez yaşadığımız gibi-, eğer ki söz konusu barajlar doğru işletilmez ise, baraj güvenliği bakımından fazla suyun kısa bir süre içinde acilen tahliyesini gündeme getirmekte. Bir diğer anlatımla, depolayacağımızı sandığımız bu kar kütlesi kaynağından yeterince yararlanamayacağımız sonucu ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenle, özellikle Akyar ve Eğrekkaya barajlarında biriktirdiğimiz hamsuyu (barajların aktif hacimlerindeki su kütlesini) karlar erimeden en düşük işletme kotuna yakın bir seviyeye indirilmesi gerekmekte ki, bu potansiyel içmesuyu kaynağımızdan en verimli bir biçimde yararlanabilelim.
Su; kıt kaynaktır. Kıt kaynaklara gösterilecek özen sadece tüketicilerden beklenemez. İlgili idarelerin bilimsel verilere dayalı, zamanında ve teknik kurallarına uygun olarak sistemdeki bileşenleri doğru bir biçimde işletmeleri önem taşımaktadır.
ASKİ`den HABERLER
-25 Ocak günü ASKi web sitesinden:
"Kar barajlarımızın yüzünü güldürüyor" başlıklı bir haber vardı. Henüz güldürmedi, ileride güldürebilir…
-29 Ocak günlü gazetelerden:
ASKİ Genel Müdürlüğü ile İl Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından rutin analizleri yapılan başkentin şebeke suyunun temiz çıktığı bildirildi. Kentin çeşitli noktaları ile İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisleri çıkışından alınan numunelerin aralık ayı analiz sonuçlarına göre; başkentlilerin musluklarından akan içmesuyunun içilebilir nitelikte olduğu belirlendi.
HAVADAN SUDAN
‘Coğrafya Kaderdir` İbni Haldun (1391, Kahire`de 400C`ın üstünde)
"Coğrafya kaderdir çocuklar!" Sivas Valisi (17 Aralık 2016, Sivas`ta -220C`ın altında)
Coğrafya sadece su ve su ile ilgili doğa olaylarını büyük ölçüde belirlemekle kalmaz, halkların kültürünü, yaşam biçimlerini, beslenme alışkanlıklarını, üretim ilişkilerini, gelenek-göreneklerini, müziğini, oyununu vb. etkilemiş ve yönlendirmiştir.
22 AYDIR KIZILIRMAK`TAN ANKARA`YA SU İLETİLMEMEKTEDİR
02 Nisan 2015 gününden buyana yaklaşık 22 aydır Kızılırmak suyu Kesikköprü Barajından Ankara İvedik Arıtma Tesisine iletilmemektedir. Dolayısı ile Kızılırmak suyunun paçallanması ya da belirli oranlarda harmanlanması sonucu konutlarımızın musluklarından akan içmesuyu şebeke suyunda Kızılırmak suyunun koku, renk, tat vb. olumsuzlukların bulunmamasının yanı sıra, sülfat, klor, sertlik ve bir takım ağır metal derişimlerinin de standartların çok altında olması beklenmektedir.
Eğer ki, İvedik arıtma tesisi ile konutunuz arasındaki ana besleme hatlarında, ara depolarda, pompa istasyonlarında, ev bağlantınızda, su tesisatınızda ve binanızın deposunda herhangi bir kayıp/kaçak vb kirlenme riski taşıyan dış unsurlar bulunmuyorsa, musluklarınızdan akan Ankara şebeke suyunu dilediğiniz biçimde tüketebilirsiniz.
ANKARA`YA SAĞLANAN SU
05 Şubat 2017 Pazar günü sonu itibariyle (günlük);
Akyar barajından Eğrekkaya barajına 25 000, Eğrekkaya barajından Kurtboğazı barajına 230 000 metreküp su aktarılmıştır.
İvedik Arıtma Tesisi`ne; Kurtboğazı Barajından 770 450, Çamlıdere Barajından da 329 000 metreküp hamsu iletilmiştir.
Çubuk-II barajından Pursaklar Arıtma Tesisi`ne ise 60 500 metreküp hamsu aktarılmıştır.
01 Ocak günü bütününde İvedik ve Pursaklar Arıtma Tesislerinden toplam brüt 1 milyon 159 bin 950 metreküp içilebilir su Ankara içmesuyu şebekesine verilmiş bulunmaktadır.
En Yüksek, En Düşük
2016 yılı içerisinde Ankara`ya verilen suda 11 Ağustos Perşembe günü 1 milyon 398 bin 900 metreküp ile rekor kırılmıştır. Söz konusu tarihte 1,4 milyon metreküpe yaklaşan Ankara kenti içmesuyu tüketiminin bize göre nedenleri arasında başta hava sıcaklıklarının neredeyse 40oC lere varması ile halâ bir memur kenti olan Ankara`da söz konusu dönemde kamu çalışanlarının izinlerinin kaldırılması etkili olmuştur…
2016 yılında Ankara`ya sağlanan en düşük içmesuyu ise 02 Nisan günü 823 bin 47 metreküp olarak gerçekleşmiştir.
BARAJ DOLULUK ORANLARI
06 Şubat 2017 itibariyle
Ankara`ya İçmesuyu Sağlayan Barajlardaki Doluluk Oranları Yüzde (%)
| Baraj Adı | Bize göre | ASKİ`ye göre |
| Kurtboğazı | 57,56 | 60,29 |
| Çamlıdere | 10,61 | 21,60 |
| Eğrekkaya | 36,49 | 52,40 |
| Akyar | 1,92 | 17,70 |
| Kavşakkaya | 7,67 | 13,03 |
| Çubuk-II | 30,83 | 33,16 |
| TOPLAM | 14,99 | 25,57 |
Görülebileceği gibi, 06 Şubat Pazartesi günü itibariyle tüm barajlardaki doluluk oranları ortalaması bizce %14,99iken, ASKİ`nin web sitesinde yer alan oran %25,57 dir. Fark, neredeyse iki katına yakın mertebededir! Bu farkın nedeni, esas olarak baraj doluluk oranındaki hesaplamadan kaynaklanmaktadır. Barajların ölü hacmi, dolayısıyla aktif, kullanılabilir hacmi ASKİ tarafından farklı olarak değerlendirilmektedir. Oysa gerek ‘Ankara İçmesuyu Master Planı`nda, gerekse özellikle Çamlıdere Barajı planlaması ve projesinde gerçek değerler yer almaktadır. Anılan İdarenin minimum su alma kotunun altında kabul ettiği ve baraj ölü hacminden pompaj ile çektiği bir seviyeyi dikkate alarak buna göre hesaplamalar yaptığı tahmin edilmektedir.
En Düşük, En Yüksek
2016 Su Yılı (‘Su Yılı` 01 Ekim` ile 30 Eylül arasıdır) içerisinde Ankara`ya su sağlayan tüm içmesuyu barajlarında toplam ortalama doluluk oranı 07 Ocak Perşembe günü %25,18 ile geçtiğimiz ‘Su Yılı`nın en düşük seviyesine inmiş, 16 Mart Pazar günü ise %37,94 ile en yüksek düzeye ulaşmıştı. 2016 yılı bütününde ise en düşük oran 31 Aralık günü %16,82 olarak gerçekleşmiştir. Ankara içmesuyu barajlarının toplamda en düşük doluluk oranı ise, işbu rapor tarihi olan 06 Şubat 2017 günü itibariyle %14,99 olarak hesaplanmıştır.
2016 Yılında Ay Sonu Ankara İçmesuyu Barajları Ortalama Doluluk Oranları
Haziran ayından başlayarak günümüze kadar sulamaya verilen sular, baraj gölleri yüzeyinden buharlaşma ve içmesuyu için geçmiş aylara göre çok daha fazla çekilen sular nedeniyle, barajlarımızın toplam doluluk oranı 01 Haziran`da %36,33 düzeyinde iken 30 Haziran`da %33,90, 31 Temmuz`da %30,12, 31 Ağustos`ta %26,40 ve 30 Eylül`de 23,39 olarak hesaplanmıştır. Baraj göl yüzeylerinden buharlaşmanın durduğu ve sulama için su çekimlerinin yapılmadığı son dönemlere ilişkin olarak Ankara içmesuyu barajlarındaki toplam doluluk oranları 31 Ekim`de %20,62, 30 Kasım`da %18,44 ve 31 Aralık günü ise %16,82 seviyesine kadar düşmüş bulunmaktadır. 2017`nin ilk ayı verileri ise; 01 Ocak`ta % 16,79 ve 31 Ocak`ta %15,41 olarak kayda geçirilmiştir.
Baraj doluluk oranlarındaki düşüş, azalarak da olsa hala sürmesi beklenen bir durumdur. Yağışların, uzun yıllar ortalamasına göre özellikle son beş ayda yetersiz kalması, baraj havzalarındaki yeraltı suyu seviyelerini de aşağıya çekmiş olup baraj göl hacimlerine doğru yeraltı suyu hareketinin de aksi yönde olmasını getirmiştir. Geçmiş deneyimlerimize dayanarak önümüzdeki haftalardan başlayarak, baraj doluluk oranlarının yükselişe geçeceğini öngörmekteyiz.
DOSYA-1 KIZILIRMAK SUYU ve GEREDE SİSTEMİ
Kızılırmak Suyu
Kızılırmak üzerindeki Kesikköprü Barajı da yaklaşık 130 kilometrelik birbirine paralel 3 isale hattı ile (pompajla - yaklaşık 720 metre terfi yüksekliği ile) yine İvedik Arıtma Tesisine bağlanmaktadır. Ancak, 02 Nisan 2015 Perşembe gününden buyana, yaklaşık 21 aydır Ankara`ya (doğrudan İvedik Arıtma Tesisine) Kızılırmak hamsuyu iletilmemiştir.
2015 yılı başında sadece 85 gün Kesikköprü Barajından Kızılırmak hamsuyu Ankara`ya pompalanmıştır. Söz konusu 85 günde brüt toplam 21 milyon 35 bin metreküp su terfi edilmişti…
Gerede Sistemi
Ankara`ya içme, kullanma ve endüstri suyu sağlayan (Kesikköprü Barajı dışında) tüm yüzeysel su kaynakları depoladıkları suları cazibeyle (pompajsız) Ankara`nın yine Kuzey`inde yer alan arıtma tesislerine aktarmaktadır. Bunlardan Akyar barajı sularını Eğrekkaya barajına, Eğrekkaya ve Kavşakkaya barajları da Kurtboğazı barajına depoladıkları suları aktarmaktadır. Kurtboğazı ve Çamlıdere barajlarından da hamsu İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine iletilmektedir. Çubuk-II Barajında depolanan sular ise Pursaklar İçmesuyu Arıtma Tesisine verilmektedir.
Halen yapımı sürdürülen Gerede Sistemi`nin hizmete alınması ile Filyos yukarı havzasından bulunan Ulusu Çayı suları ise Çamlıdere barajına iletilmiş olacaktır. Söz konusu Gerede Sistemi kapsamındaki ana iş kalemi olan tünel inşaatı sözleşmesinde iş bitim tarihi 2014 yılının Aralık ayıdır.
Son Dakika Haber:
27 Ocak günlü gazetelerde "Başkent`e Memba Suyu" başlığı altında;
Projenin Ankara`ya memba kalitesinde içmesuyu sağlayacağını belirten Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, "Şu an itibariyle fiziki gerçekleşmesi yüzde 86 seviyesinde olan bu projeyle yıllık 226 milyon metreküp su, Çamlıdere Barajı`na cazibeli olarak aktarılacak. Bu proje Ankara`yı çok rahatlatacak son derece önemli bir çalışma" ifadesini kullandı.
Bolu Gerede`den Çamlıdere Barajı`na içmesuyu taşıyacak olan 31,6 kilometre uzunluğunda ve 4,5 metre çapındaki tünelle başkentin 2050 yılına kadar olan içmesuyu ihtiyacı karşılanacak.
Kısa bir yorum:
2008 yılında büyük bir hızla (!) 3 paralel hat olarak tamamlanan ve Kızılırmak suyunu İvedik Arıtma tesisi ile buluşturan projenin yıllık kapasitesi 500 milyon metreküptü. Yani Sayın Bakan`ın sözünü ettiği Gerede Sistemi ile gelecek suyun iki katından fazladır. Gerede sisteminin hizmete alınması ile 2050 yılına kadar Ankara`ya yeteceği ifade edilen toplam Ankara içmesuyu kaynaklarının kapsamına Kızılırmak suyunu dahil etmemiş anlaşılan.
Soru-1: Gerede`den gelen su Çamlıdere`ye aktarıldıktan sonra milyarlarca liraya mal olan Kızılırmak`tan su getirme yatırımları ne olacak?
Soru-2: Gerede Tüneli ihalesi sonucu projenin bitim tarihi olan 2014 yılı ile halen %86`sının tamamlandığı ifade olunan işbu yatırımdaki şimdiden oluşan 3 yıllık gecikmenin açıklaması bulunmakta mıdır? Öngörülen sürenin %100`de yüz aşılmış olması ve ne zaman tamamlanıp hizmete alınabileceğinin de henüz belirsizlik taşıması nasıl değerlendirilebilir? Öngörülen yatırım tutarı (ihale bedeli) aşılmış mıdır? Bugüne kadar projeye ne kadar keşif artışı verilmiştir?
Bu konuyu bir sonraki ‘Ankara Su Durumu Raporu`muzda irdelemeyi sürdürmeye çalışacağız...
DOSYA-2 ANKARA`DA İÇMESUYU FİYATLANDIRMASI
Ankara`da ASKİ abonelerinin faturalarına yansıyan su bedelleri toplamı 5 farklı bileşenden oluşmaktadır. Bunlar; su bedeli, atıksu bedeli, Şube yolu payı, KDV ile Çevre Vergisidir. Su birim fiyatındaki artış, ‘şube yolu payı` ve ‘Çevre Vergisi` hariç diğer kalemlere de yansımaktadır.
2015 yılı içinde ‘şube yolu payı` aylık maktu 4,89 TL olup, ‘Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 kuruştur. Atıksu bedeli su bedelinin %50`si olarak eklenmekte, ayrıca toplam tutar üzerinden %8 oranında KDV eklenmektedir. Ancak, faturalarınızdaki kalemleri dikkatli bir biçimde incelediğinizde söz konusu KDV oranının % 10`un üzerinde tahakkuk ettirildiği görülebilecektir. Öte yandan, Mayıs ayından buyana, KDV kapsamında her bir faturada 90 kuruşluk bir meblağın da tahsil edildiği görülmektedir!
2016 yılı başında ‘şube yolu payı` aylık maktu 4,89 dan 5,00 TL`ye artırılmış olup, ‘Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 Kuruş`tan 27 Kuruş`a yükselmiştir.
Ankara Şebeke Suyuna Zam Zam !
Son haftalarda çeşitli gazetelerin okur köşelerinde Ankara şebeke suyuna sürekli zam yapıldığı iddiaları yer almakta… Ankaralı, bir önceki ASKİ faturası ile yenisini karşılaştırdığında aynı miktarda su için daha fazla ödeme yaptığından yakınıyor.
Yaklaşık bir yılı aşkın bir süredir Ankara içmesuyu birim fiyatına yapılan zamlar ve ilgili fatura bileşenlerinin ücretlerindeki artışlar aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Dikkate alınması gereken bir diğer önemli gerçek ise, aylık tüketiminiz düştükçe, toplam fatura bedeli içerisindeki sabit hizmet karşılıkları aynı kaldığından (örneğin ÇTV, Şube Yolu vb.), düşük tüketim miktarlarındaki fatura bedelleri üzerinden hesaplanan brüt değer, göreceli olarak daha fazla artışın yansıdığı görülecektir.
İçmesuyu Birim Fiyatındaki ZAM Özeti:
-Aralık 2014`te Su Birim Fiyatı: 2,8075 TL / m3
-Aralık 2015`te Su Birim Fiyatı: 3,1500 TL / m3
-Aralık 2016`da Su Birim Fiyatı: 3,5666 TL / m3
Bir önceki yıldaki (2014-2015) artış oranı: % 12,20
Son bir yıldaki (2015-2016) artış oranı: % 13,23
Son iki yıldaki (2014-2016) artış oranı: % 27,04
GERÇEKLEŞEN 2016 YILI ZAMLARI
Ocak Ayı su birim fiyatı 3,35 TL / metreküp olarak uygulanmaya başlanmış bulunmaktadır. (Aralık 2015 ile Ocak 2016 arası sadece bir ay içerisindeki artış oranı yaklaşık %6,35`tir)
Aralık 2015`te 3,15 TL/m3 olan su birim fiyatı, Aralık 2016`da 3,566 TL/m3 olmuş ve bir yılda yaklaşık %13,21 civarında artırılmış bulunmaktadır.
Yeni yıl ile birlikte Aralık 2016 – Ocak 2017 arasında, sadece bir ayda şebeke suyuna yapılan zam %3`ü aşmıştır!
2016 YILI Aylık SU BİRİM FİYATLARI DÖKÜMÜ ve ANALİZİ
| Tarih | Birim Fiyat (TL / m3) | Net Fark (TL) | Ardışık Artış Oranı (%) | Yıl Başına göreArtış Oranı (%) |
| Aralık 2014 | 2,807 | Aylık | Aylık | Toplam |
| Aralık 2015 | 3,150 | 0,343 | | 12,20 |
Ocak 2016 | 3,350 | 0,200 | 6,350 | 6,35 |
Şubat 2016 | 3,370 | 0,020 | 0,600 | 6,98 |
Mart 2016 | 3,370 | - | - | 6,98 |
Nisan 2016 | 3,378 | 0,008 | 0,220 | 7,24 |
Mayıs 2016 | 3,398 | 0,020 | 0,590 | 7,87 |
Haziran 2016 | 3,443 | 0,045 | 1,330 | 9,30 |
Temmuz 2016 | 3,458 | 0,015 | 1,345 | 9,78 |
Ağustos 2016 | 3,470 | 0,012 | 0,347 | 10,16 |
Eylül 2016 | 3,470 | - | - | 10,16 |
Ekim 2016 | 3,480 | 0,010 | 0,288 | 10,48 |
Kasım 2016 | 3,509 | 0,029 | 0,833 | 11,40 |
| Aralık 2016 | 3,566 | 0,057 | 1,624 | 13,21 |
| Ocak 2017 | 3,673 | 0,107 | 3,001 | 3,001 |
İMO Ankara Şubesi, Ankara Su Çalışma Grubu adına
Hasan Akyar
06 Şubat 2017