Ankara İçmesuyu Durumu Raporu
(01 Mart 2017 Çarşamba günü itibariyle)
Eklenme Tarihi: 02/03/2017
SU; KIT KAYNAKTIR
Kıt kaynaklara gösterilecek özen sadece tüketicilerden beklenemez. İlgili idarelerin bilimsel verilere dayalı, zamanında ve teknik kurallarına uygun olarak sistemdeki bileşenleri doğru bir biçimde işletmeleri önem taşımaktadır.
ORTA ANADOLU AYLARDIR BEKLENEN YAĞIŞI ALMADI
Orta Anadolu`daki irili ufaklı tüm akarsulardaki akımın en düşük düzeylere gerilemesi ve hatta kuruması, genellikle Ekim ayı sonlarına denk düşer. Bu normaldir. Ancak, uzun yıllar ortalamalarına göre 2016 yılının son üç ayı ile 2017`nin Ocak ve Şubat ayları, geçtiğimiz yıllara oranla çok daha az yağış aldı. Günde yaklaşık 1 – 1,2 milyon metreküp içmesuyu amacıyla çekilen sular da Ankara`nın içmesuyu barajlarında depolanan su miktarlarının hızla azalmasına neden oldu. Önümüzdeki günlerde yağışların mevsim normalleri üstüne çıkması umulur…
‘Coğrafya Kaderdir` İbni Haldun (1391)
KARA ALDANMAYALIM
Geçtiğimiz aylarda kar yağışlarına tanık olduk… Ankara içmesuyu baraj havzalarında kar kalınlığının kimi yerlerde 100 cm`yi aştığı ölçüldü. Hemen iyimserliğe kapılmayalım. Karlar eriyor ama önce toprak hakkını alacak! Daha sonra börtü-böcek, otlar-çayırlar ve ağaçlar… Ardından yeraltısuyunu besleyecek, su seviyesi yükselecek. Eriyen karların akışa geçmesi ile ancak baraj göllerimize ulaşacak…
ASKİ İYİMSERLİĞİ
-25 Ocak günü ASKi web sitesinden: "Kar barajlarımızın yüzünü güldürüyor" başlıklı bir haber vardı. Henüz güldürmedi, ileride güldürebilir…
Mart Ayı Güncesi:
Anadolu halklarının yüzyıllardır gözlediği, belleklerine kaydedip süzdüğü ve nesiller boyu aktardığı doğa olaylarından Şubat ayına ilişkin değerlendirilebilecek bilgiler:
02-Soğukların kırılması
06-Üçüncü Cemre`nin toprağa düşmesi
07-Ağaçlara su yürümeye başlaması
09-Bağ budama ve kalem aşısı zamanı
10-Asmalara su yürümesi
11-Berdelâcuz`un (Kocakarı soğuklarının) başlaması
12-Husum fırtınası
14-Rumi Mart başlagıcı
15-Kırlangıçların gelme zamanı
17- Berdelâcuz`un (Kocakarı soğuklarının) sonu
21-Nevruz, ilkbaharın başlaması, gece-gündüz eşitliği
21-Ormancılık Günü
22-Dünya Su Günü
22-Mart Dokuzu Ayazı ve fırtınası
23-Dünya Meteoroloji Günü
23-Koz Kavuran fırtınası
26-Çaylak fırtınası
29-Çaylakların gelme zamanı
29-Ağaçların yeşermeye başlaması
Mart Ayında Ayrıca Olacak Bitecekler:
01-07-Yeşilay Haftası
01-07-Deprem Haftası
03-Tevhid-i Tedrisat Kanunu`nun kabulü (1924)
03-Diyanet İşleri Başkanlığı`nın kurulması (1924)
04-Ankara Radyosu`nun yayına başlaması (1934)
06-İmam Hatip Okulları`nın açılışı (1951)
08-Dünya Kadınlar Günü
08_14-Bilim ve Teknoloji Haftası
12-On iki Mart 1971(!)
12-İstiklal Marşı`nın kabulü (1921)
13-Erzincan Depremi (1992)
14-Tıp Bayramı
14-Rumi Yılbaşı
15-Dünya Tüketici Hakları Günü
18-Çanakkale Savunması Zaferi (1915)
18-24-Yaşlılar Haftası
19-Kanun-u Esasi`nin (ilk Anayasa`nın) kabulü (1877)
25-Avrupa Ekonomik Topluluğu`nun (AET) kuruluşu (1957)
27-Dünya Tiyatrolar Günü
28-Gediz Depremi (1970)
31 Mart-6 Nisan-Kütüphanecilik Haftası
23 AYDIR KIZILIRMAK`TAN ANKARA`YA SU İLETİLMEMEKTEDİR
02 Nisan 2015 gününden buyana yaklaşık 23 aydır Kızılırmak suyu Kesikköprü Barajından Ankara İvedik Arıtma Tesisine iletilmemektedir. Dolayısı ile Kızılırmak suyunun paçallanması ya da belirli oranlarda harmanlanması sonucu konutlarımızın musluklarından akan içmesuyu şebeke suyunda Kızılırmak suyunun koku, renk, tat vb. olumsuzlukların bulunmamasının yanı sıra, sülfat, klor, sertlik ve bir takım ağır metal derişimlerinin de standartların çok altında olması beklenmektedir.
Eğer ki, İvedik arıtma tesisi ile konutunuz arasındaki ana besleme hatlarında, ara depolarda, pompa istasyonlarında, ev bağlantınızda, su tesisatınızda ve binanızın deposunda herhangi bir kayıp/kaçak vb kirlenme riski taşıyan dış unsurlar bulunmuyorsa, musluklarınızdan akan Ankara şebeke suyunu dilediğiniz biçimde tüketebilirsiniz.
ANKARA`YA SAĞLANAN SU
28 Şubat 2017 Salı günü sonu itibariyle (günlük);
Akyar barajından Eğrekkaya barajına 145 000, Eğrekkaya barajından Kurtboğazı barajına 456 000 metreküp su aktarılmıştır.
İvedik Arıtma Tesisi`ne; Kurtboğazı Barajından 722 100, Çamlıdere Barajından da 309 000 metreküp hamsu iletilmiştir.
Çubuk-II barajından Pursaklar Arıtma Tesisi`ne ise 59 800 metreküp hamsu aktarılmıştır.
01 Ocak günü bütününde İvedik ve Pursaklar Arıtma Tesislerinden toplam brüt 1 milyon 090 bin 900 metreküp içilebilir su Ankara içmesuyu şebekesine verilmiş bulunmaktadır.
En Yüksek, En Düşük
2016 yılı içerisinde Ankara`ya verilen suda 11 Ağustos Perşembe günü 1 milyon 398 bin 900 metreküp ile rekor kırılmıştır. Söz konusu tarihte 1,4 milyon metreküpe yaklaşan Ankara kenti içmesuyu tüketiminin bize göre nedenleri arasında başta hava sıcaklıklarının neredeyse 40oC lere varması ile halâ bir memur kenti olan Ankara`da söz konusu dönemde kamu çalışanlarının izinlerinin kaldırılması etkili olmuştur…
2016 yılında Ankara`ya sağlanan en düşük içmesuyu ise 02 Nisan günü 823 bin 47 metreküp olarak gerçekleşmiştir.
BARAJ DOLULUK ORANLARI (01 Mart 2017 itibariyle)
Ankara`ya İçmesuyu Sağlayan Barajlardaki Doluluk Oranları Yüzde (%)
| Baraj Adı | Bize göre | ASKİ`ye göre |
| Kurtboğazı | 51,37 | 54,49 |
| Çamlıdere | 10,10 | 21,15 |
| Eğrekkaya | 27,44 | 45,48 |
| Akyar | 0,82 | 16,77 |
| Kavşakkaya | 10,54 | 15,73 |
| Çubuk-II | 27,41 | 28,77 |
| TOPLAM | 13,72 | 24,46 |
Görülebileceği gibi, 01 Mart 2017 günü itibariyle tüm barajlardaki doluluk oranları ortalaması bizce %13,72iken, ASKİ`nin web sitesinde yer alan oran %24,46 dır. Fark, neredeyse iki katına yakın mertebededir! Bu farkın nedeni, esas olarak baraj doluluk oranındaki hesaplamadan kaynaklanmaktadır. Barajların ölü hacmi, dolayısıyla aktif, kullanılabilir hacmi ASKİ tarafından farklı olarak değerlendirilmektedir. Oysa gerek ‘Ankara İçmesuyu Master Planı`nda, gerekse özellikle Çamlıdere Barajı planlaması ve projesinde gerçek değerler yer almaktadır. Anılan İdarenin minimum su alma kotunun altında kabul ettiği ve baraj ölü hacminden pompaj ile çektiği bir seviyeyi dikkate alarak buna göre hesaplamalar yaptığı tahmin edilmektedir.
En Düşük, En Yüksek
2016 Yılı bütününde Ankara`ya su sağlayan tüm içmesuyu barajlarında toplam ortalama doluluk oranı 16 Mart Pazar günü %37,94 ile en yüksek düzeye ulaşmış, 31 Aralık günü ise %16,82 olarak en düşük düzeyine gerilemiştir. Ankara içmesuyu barajlarının toplamda en düşük doluluk oranı ise, işbu rapor tarihi olan 01 Mart 2017 Çarşamba günü itibariyle %13,72 olarak hesaplanmıştır.
2016 Yılında Ay Sonu Ankara İçmesuyu Barajları Ortalama Doluluk Oranları
Haziran ayından başlayarak günümüze kadar sulamaya verilen sular, baraj gölleri yüzeyinden buharlaşma ve içmesuyu için geçmiş aylara göre çok daha fazla çekilen sular nedeniyle, barajlarımızın toplam doluluk oranı 01 Haziran`da %36,33 düzeyinde iken 30 Haziran`da %33,90, 31 Temmuz`da %30,12, 31 Ağustos`ta %26,40 ve 30 Eylül`de 23,39 olarak hesaplanmıştır. Baraj göl yüzeylerinden buharlaşmanın durduğu ve sulama için su çekimlerinin yapılmadığı son dönemlere ilişkin olarak Ankara içmesuyu barajlarındaki toplam doluluk oranları 31 Ekim`de %20,62, 30 Kasım`da %18,44 ve 31 Aralık günü ise %16,82 seviyesine kadar düşmüş bulunmaktadır. 2017 yılı ilk iki ayı verileri ise; 01 Ocak`ta % 16,79, 31 Ocak`ta %15,41 ve 28 Şubat`ta % 13,74 kayda geçirilmiştir.
Baraj doluluk oranlarındaki düşüş, azalarak da olsa hala sürmesi beklenen bir durumdur. Yağışların, uzun yıllar ortalamasına göre özellikle son beş ayda yetersiz kalması, baraj havzalarındaki yeraltı suyu seviyelerini de aşağıya çekmiş olup baraj göl hacimlerine doğru yeraltı suyu hareketinin de ters yönde (baraj göllerinden yeraltına doğru) olmasını getirmiştir. Geçmiş deneyimlerimize dayanarak önümüzdeki haftalardan başlayarak, baraj doluluk oranlarının yükselişe geçeceğini öngörmekteyiz.
HAVADAN SUDAN
Orman`a ve Su`ya Bakan`ımız, Şubat ayının ikinci yarısının başlarında Ankara`daki barajların doluluk oranının yüzde 15 seviyesinde olduğunu belirterek, "Barajdaki mevcut su Ankara`nın içmesuyu ihtiyacını rahatlıkla karşılayacak değerdedir" dedi. Bakan VEROĞLU özetle şunları söyledi: "…Ankara`ya içmesuyu temin eden Çamlıdere Barajı`nın rezervuar hacmi çok büyük olduğu için barajın doluluk oranı yüzde 15 olmasına rağmen barajdaki mevcut su Ankara`nın içmesuyu ihtiyacını rahatlıkla karşılayacak değerdedir. Ankara`nın içmesuyunun sigortası mahiyetinde olan Gerede İçmesuyu Projesi`nde de sona yaklaşıldı. Bu proje tamamlandığında Ankaramız 2050 yılına kadar herhangi bir içmesuyu sıkıntısı yaşamayacaktır. Tünelin 3`te 2`si bitti."
DOSYA-1 KIZILIRMAK SUYU ve GEREDE SİSTEMİ
Kızılırmak`tan Ankara`ya Su Getirme Projesi
Kızılırmak üzerindeki Kesikköprü Barajından yaklaşık 130 kilometrelik birbirine paralel 3 isale hattı ile (pompajla - yaklaşık 720 metre terfi yüksekliği ile) yine İvedik Arıtma Tesisine bağlanmaktadır.
(Ancak, 02 Nisan 2015 Perşembe gününden buyana, yaklaşık 23 aydır Ankara`ya (doğrudan İvedik Arıtma Tesisine) Kızılırmak hamsuyu iletilmemiştir. 2015 yılı başında sadece 85 gün Kesikköprü Barajından Kızılırmak hamsuyu Ankara`ya pompalanmıştır. Söz konusu 85 günde brüt toplam 21 milyon 35 bin metreküp su terfi edilmişti…)
Gerede Sistemi
Ankara`ya içme, kullanma ve endüstri suyu sağlayan (Kesikköprü Barajı dışında) tüm yüzeysel su kaynakları depoladıkları suları cazibeyle (pompajsız) Ankara`nın yine Kuzey`inde yer alan arıtma tesislerine aktarmaktadır. Bunlardan Akyar barajı sularını Eğrekkaya barajına, Eğrekkaya ve Kavşakkaya barajları da Kurtboğazı barajına depoladıkları suları aktarmaktadır. Kurtboğazı ve Çamlıdere barajlarından da hamsu İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine iletilmektedir. Çubuk-II Barajında depolanan sular ise Pursaklar İçmesuyu Arıtma Tesisine verilmektedir.
Halen yapımı sürdürülen Gerede Sistemi`nin hizmete alınması ile Filyos yukarı havzasından bulunan Ulusu Çayı suları ise Çamlıdere barajına iletilmiş olacaktır. Söz konusu Gerede Sistemi kapsamındaki ana iş kalemi olan tünel inşaatı sözleşmesinde iş bitim tarihi 2014 yılının Aralık ayıdır.
Son Dakika Haber:
27 Ocak günlü gazetelerde "Başkent`e Memba Suyu" başlığı altında;
Projenin Ankara`ya memba kalitesinde içmesuyu sağlayacağını belirten Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, "Şu an itibariyle fiziki gerçekleşmesi yüzde 86 seviyesinde olan bu projeyle yıllık 226 milyon metreküp su, Çamlıdere Barajı`na cazibeli olarak aktarılacak. Bu proje Ankara`yı çok rahatlatacak son derece önemli bir çalışma" ifadesini kullandı.
Bolu Gerede`den Çamlıdere Barajı`na içmesuyu taşıyacak olan 31,6 kilometre uzunluğunda ve 4,5 metre çapındaki tünelle başkentin 2050 yılına kadar olan içmesuyu ihtiyacı karşılanacak.
Kısa iki yorum:
1-Sayın Bakan 27 Ocak`ta Gerede Sistemi Projesini %86`sının bittiğini söylemiş, aradan yaklaşık üç hafta geçtikten sonra 3`te 2`sinin tamamladığını açıklamıştır.
Yani tarih geriye sarılmıştır. Yüzde 86`sı tamamlanan iş, 3 hafta sonra yüzde 67`si tamamlanan işe dönmüştür!
Mantıklı açıklama ancak şöyle olabilir: Ya işin kapsamına yeni ve büyük iş kalemleri ve işler alınmıştır, Ya da tünel inşaatında beklenmedik (bizce beklenen) aksamalar, göçükler, (su tahliyesi için ya, ya da ek havalandırma için büyük çaplı boru ihtiyacı gibi) kesit yetersizlikleri, ya da tünel açma makinası (TBM) kayıpları gibi mücbir sebepler (zorunlu nedenler) vukuu bulmuştur!
2-2008 yılında büyük bir hızla (!) 3 paralel hat olarak tamamlanan ve Kızılırmak suyunu İvedik Arıtma tesisi ile buluşturan projenin yıllık kapasitesi 500 milyon metreküptü. Yani Sayın Bakan`ın sözünü ettiği Gerede Sistemi ile gelecek suyun iki katından fazladır. Gerede sisteminin hizmete alınması ile 2050 yılına kadar Ankara`ya yeteceği ifade edilen toplam Ankara içmesuyu kaynaklarının kapsamına Kızılırmak suyunu dahil etmemiş anlaşılan.
Soru-1: Gerede`den gelen su Çamlıdere`ye aktarıldıktan sonra milyarlarca liraya mal olan Kızılırmak`tan su getirme yatırımları ne olacak?
Sayın Bakan`ın açıklamasından anlaşıldığına göre Dördüncü ek isale hattı inşaatı da geçen yıl ihale edilen ve hala teknik ve inşai hataları giderilmeye, onarılmaya çalışılan mevcut (emre amade) KIZILIRMAK Projesini yok saymakta mıdır?
Soru-2: Gerede Tüneli ihalesi sonucu projenin bitim tarihi olan 2014 yılı ile halen %86`sının tamamlandığı ifade olunan işbu yatırımdaki şimdiden oluşan 3 yıllık gecikmenin açıklaması bulunmakta mıdır? Öngörülen sürenin %100`de yüz aşılmış olması ve ne zaman tamamlanıp hizmete alınabileceğinin de henüz belirsizlik taşıması nasıl değerlendirilebilir? Öngörülen yatırım tutarı (ihale bedeli) aşılmış mıdır? Bugüne kadar projeye ne kadar keşif artışı verilmiştir?
Bu konuyu deşmeyi ve bundan sonraki ‘Ankara Su Durumu` Raporlarımızda irdelemeyi sürdürmeye çalışacağız...
DOSYA-2 ANKARA`DA İÇMESUYU FİYATLANDIRMASI
Ankara`da ASKİ abonelerinin faturalarına yansıyan su bedelleri toplamı 5 farklı bileşenden oluşmaktadır. Bunlar; su bedeli, atıksu bedeli, Şube yolu payı, KDV ile Çevre Vergisidir. Su birim fiyatındaki artış, ‘şube yolu payı` ve ‘Çevre Vergisi` hariç diğer kalemlere de yansımaktadır.
2015 yılı içinde ‘şube yolu payı` aylık maktu 4,89 TL olup, ‘Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 kuruştur. Atıksu bedeli su bedelinin %50`si olarak eklenmekte, ayrıca toplam tutar üzerinden %8 oranında KDV eklenmektedir. Ancak, faturalarınızdaki kalemleri dikkatli bir biçimde incelediğinizde söz konusu KDV oranının % 10`un üzerinde tahakkuk ettirildiği görülebilecektir. Öte yandan, Mayıs ayından buyana, KDV kapsamında her bir faturada 90 kuruşluk bir meblağın da tahsil edildiği görülmektedir!
2016 yılı başında ‘şube yolu payı` aylık maktu 4,89 dan 5,00 TL`ye artırılmış olup, ‘Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 Kuruş`tan 27 Kuruş`a yükselmiştir.
Ankara Şebeke Suyuna Zam Zam !
Son haftalarda çeşitli gazetelerin okur köşelerinde Ankara şebeke suyuna sürekli zam yapıldığı iddiaları yer almakta… Ankaralı, bir önceki ASKİ faturası ile yenisini karşılaştırdığında aynı miktarda su için daha fazla ödeme yaptığından yakınıyor.
Yaklaşık bir yılı aşkın bir süredir Ankara içmesuyu birim fiyatına yapılan zamlar ve ilgili fatura bileşenlerinin ücretlerindeki artışlar aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Dikkate alınması gereken bir diğer önemli gerçek ise, aylık tüketiminiz düştükçe, toplam fatura bedeli içerisindeki sabit hizmet karşılıkları aynı kaldığından (örneğin ÇTV, Şube Yolu vb.), düşük tüketim miktarlarındaki fatura bedelleri üzerinden hesaplanan brüt değer, göreceli olarak daha fazla artışın yansıdığı görülecektir.
İçmesuyu Birim Fiyatındaki ZAM Özeti:
-Aralık 2014`te Su Birim Fiyatı: 2,8075 TL / m3
-Aralık 2015`te Su Birim Fiyatı: 3,1500 TL / m3
-Aralık 2016`da Su Birim Fiyatı: 3,5666 TL / m3
Bir önceki yıldaki (2014-2015) artış oranı: % 12,20
Son bir yıldaki (2015-2016) artış oranı: % 13,23
Son iki yıldaki (2014-2016) artış oranı: % 27,04
GERÇEKLEŞEN 2016 YILI ZAMLARI
Ocak Ayı su birim fiyatı 3,35 TL / metreküp olarak uygulanmaya başlanmış bulunmaktadır. (Aralık 2015 ile Ocak 2016 arası sadece bir ay içerisindeki artış oranı yaklaşık %6,35`tir)
Aralık 2015`te 3,15 TL/m3 olan su birim fiyatı, Aralık 2016`da 3,566 TL/m3 olmuş ve bir yılda yaklaşık %13,21 civarında artırılmış bulunmaktadır.
Yeni yıl ile birlikte Aralık 2016 – Ocak 2017 arasında, sadece bir ayda şebeke suyuna yapılan zam %3`ü aşmıştır!
2016 YILI Aylık SU BİRİM FİYATLARI DÖKÜMÜ ve ANALİZİ
| Tarih | Birim Fiyat (TL / m3) | Net Fark (TL) | Ardışık Artış Oranı (%) | Yıl Başına göreArtış Oranı (%) |
| Aralık 2014 | 2,807 | Aylık | Aylık | Toplam |
| Aralık 2015 | 3,150 | 0,343 | | 12,20 |
Ocak 2016 | 3,350 | 0,200 | 6,350 | 6,35 |
Şubat 2016 | 3,370 | 0,020 | 0,600 | 6,98 |
Mart 2016 | 3,370 | - | - | 6,98 |
Nisan 2016 | 3,378 | 0,008 | 0,220 | 7,24 |
Mayıs 2016 | 3,398 | 0,020 | 0,590 | 7,87 |
Haziran 2016 | 3,443 | 0,045 | 1,330 | 9,30 |
Temmuz 2016 | 3,458 | 0,015 | 1,345 | 9,78 |
Ağustos 2016 | 3,470 | 0,012 | 0,347 | 10,16 |
Eylül 2016 | 3,470 | - | - | 10,16 |
Ekim 2016 | 3,480 | 0,010 | 0,288 | 10,48 |
Kasım 2016 | 3,509 | 0,029 | 0,833 | 11,40 |
| Aralık 2016 | 3,566 | 0,057 | 1,624 | 13,21 |
| Ocak 2017 | 3,673 | 0,107 | 3,001 | 3,00 |
Şubat 2017 | 3,800 | 0,127 | 3,458 | 6,56 |
İMO Ankara Şubesi, Ankara Su Çalışma Grubu adına
Hasan Akyar
01 Mart 2017