(18 Mart 2019 Salı günü itibariyle)

Eklenme Tarihi: 31/03/2020

Ankara Su Durumu Raporu

(18 Mart 2019 Salı günü itibariyle)

 

 

Ağaçları bahara cesaretlendirme mevsimi geldi?

 

 

İŞLETMEDE OLAN ANKARA İÇMESUYU BARAJLARI

Ankara`ya içme, kullanma ve endüstri suyu sağlayan (Kesikköprü Barajı dışında) tüm yüzeysel su kaynakları Ankara`nın kuzeyinde bulunmaktadır. Bunlardan Akyar barajı sularını Eğrekkaya barajına, Eğrekkaya ve Kavşakkaya barajları da Kurtboğazı barajına depoladıkları suları aktarmaktadır. Kurtboğazı ve Çamlıdere barajlarından da hamsu İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine iletilmektedir. Çubuk-II Barajında depolanan sular ise Pursaklar İçmesuyu Arıtma Tesisine verilmektedir. Tümü cazibeyle ?pompajsız, enerji gidersiz-, çalışmaktadır.

 

Söz konusu içmesuyu kaynağı baraj gölleri arasında Kızılırmak üzerindeki Kesikköprü barajının adı ?planlamalarda içmesuyu kaynağı olarak değerlendirilmediği için, bizce de- anılmamaktadır. Ayrıca, birkaç yıl önce hizmete alınan Elmadağ Kargalı Yeraltı barajı kapasitesi diğerleri yanında o kadar azdır ki (Akyar barajının yüzde biri, Çubuk-II barajının yaklaşık kırkta biri) hesaplamalarda ihmal edilebilecek boyuttadır. Ankara`ya sağlanan toplam içmesuyu`nun yaklaşık %95`i İvedik Arıtma Tesisinden şebekeye verilmektedir. Arta kalanın büyük bir bölümü de Çubuk-II barajından, Pursaklar Arıtma Tesisinden karşılanmaktadır.

 

VE GEREDE SİSTEMİ

Halen yapımı sürdürülen Gerede Sistemi`nin hizmete alınması ile Filyos yukarı havzasından bulunan Ulusu Çayı suları Işıklı Regülatörü ile çevrilerek yılda 226 milyon metreküp su Çamlıdere baraj gölüne iletilmiş olacaktır. Söz konusu Gerede Sistemi kapsamında ana iş kalemi olan 31,6 km uzunluğunda ve 4,5 metre çapındaki iletim tüneli inşaatına 2010 yılında başlanmış olup, sözleşmesinde iş bitim tarihi 2014 yılının Aralık ayıdır.

Öngörülenin iki katından uzun bir süredir yapımı devam eden Gerede Tüneli inşaatının ?Keşif Artışları`yla ihale öncesi belirlenen yatırım tutarının birkaç katına mal olacağı tahmin edilmektedir.

 

2018 yılı sonu itibariyle tünel açma çalışmaları devam etmekte olup, kalan yaklaşık birkaç yüz metrelik bölümünde karşılaşılan ciddi sorunların -tünel içerisinde yeraltı dereleri (Maşruka Deresi sularının düdenle tünele boşalması (yaklaşık 600 litre/saniye)), zemin ve stabilite sorunları (montmorilonitte türü kil katmanlar), yerel fay hatları vb.)- aşılmasına çalışılmaktadır.

 

MÜJDE-1

Gerede Tüneli Delme İşlemi Tamamlandı!

2019 yılının ilk günlerinde DSİ Genel Müdürlüğünden yapılan açıklamada, Gerede Tüneli delme işleminin tamamlandığı yer aldı. Ardından da ASKİ Genel Müdürlüğünden ?Gerede suyu şubat sonunda musluklardan akacak` haberi ajanslara düştü.

 

Herne kadar ?Yerel Seçimler` öncesi ?Gerede Tüneli`nin açılışının yetiştirilebileceği beklense de (ki tünelin bir ucundan öbür ucuna rüzgâr ?yel- ulaşabilir), ?Gerede Sistemi`nin hizmete alınması ve Ulusu Çayı sularının Çamlıdere barajına sorunsuz aktarılması için daha yapılacak çeşitli testlerin, işletmeye alma çalışmalarının, birçok iş ve işlemin bulunduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Tünelin içinde su akmaya başladığında (sistem işletmeye alındığında), ne gibi teknik sorunlarla karşılaşılabileceği henüz bilinmemektedir?

 

2018 YILI BÜTÜNÜNDE ANKARA`YA SAĞLANAN TOPLAM İÇMESUYU

2018 yılı içerisinde, yani 365 günde Ankara içmesuyu şebekesine İvedik ve Pursaklar Arıtma tesislerinden yaklaşık toplam 417 milyon metreküp su verilmiştir.

 

Bu miktarın yaklaşık 20,2 milyon metreküpü, Çubuk-II baraj gölünden Pursaklar Arıtma Tesisine iletilip arıtıldıktan sonra Pursaklar ve kuzeyindeki yerleşimlerde tüketilmiştir.

 

Ankara`ya sağlanan içmesuyunun neredeyse %95`inden fazlasını karşılayan İvedik Arıtma Tesisinden şehir şebekesine verilen yaklaşık toplam 396,5 milyon metreküpün yaklaşık toplam 178,5 milyon metreküpünü Kızılırmak suyu oluşturmuştur. Bir başka anlatımla, Kızılırmak suyunun 2018 yılı bütününde sağlanan toplam içmesuyu içerisindeki payı %45`in biraz üzerinde gerçekleşmiş bulunmaktadır.

 

KESİKKÖPRÜ BARAJI POMPA İSTASYONU 2018 YILINDA ARALIKSIZ ÇALIŞTI

2018 yılında (28 ila 31 Mart günleri dışında, Kesikköprü baraj gölünden Kızılırmak-Ankara İletim hattına aralıksız su (basılmış) pompalanmış bulunmaktadır! Ancak 2017 yılı dönemi ile 2018 yılının ilk iki ayında İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine yaklaşık 130 kilometre uzaklıkta bulunan ve yaklaşık 700 metrelik bir terfi yüksekliği gerektiren bu ana isale hattına pompalanan Kızılırmak ham suyunun tam (net) miktarı, dolayısıyle İvedik`te hangi oranda paçallandığı (harmanlandığı) konusunda kesin ve sağlıklı verilere ulaşma şansı bulunamamıştır.

 

Bu süre içinde aralıklarla da olsa, Kesikköprü barajından günde yaklaşık 270 bin ile 550 bin metreküp arasında Kızılırmak ? Ankara Ana İsale Hattı`ndan İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine hamsu iletildiği değerlendirilmektedir. 2018 yılı bütününde, söz konusu miktarda suyun pompalama elektrik (enerji) giderinin ayda en az iki haneli milyon TL olabileceğinin de altının çizilmesi gerektir.

 

Kızılırmak suyunun paçallanması ya da belirli oranlarda harmanlanması sonucu konutlarımızın musluklarından akan içmesuyu şebeke suyunda Kızılırmak suyunun koku, renk, tat vb. olumsuzlukların bulunmasının yanı sıra, sülfat, klor, sertlik ve bir takım ağır metal derişimlerinin de zaman zaman standartları zorladığı, hatta aştığı bilinmektedir.

 

Özellikle, Hirfanlı ve Kesikköprü baraj göllerinde ilkbahar başı ve sonbahar sonlarında beklenen doğal ?alt-üst olma` (lake over-turn) durumunun yaşandığı haftalar ile mart sonu, nisan ve mayıs ayı başlarında oluşabilecek ?alg patlaması` (algea bloom) dönemlerinde Kızılırmak ham suyunun tadında, kokusunda ve renginde olumsuzluklar olması kaçınılmazdır?

 

 

2019 YILINDA ANKARA`YA POMPALANAN KIZILIRMAK SUYU

 

Ocak ayında toplam 16 milyon 829 bin, Şubat ayında ise toplam 15 milyon 278 bin metreküp Kızılırmak ham suyu Kesikköprü barajından İvedik Arıtma Tesisine pompalanmıştır. İvedik Arıtma Tesisinden Ankara içmesuyu şebekesine verilen suyun Ocak ayında yaklaşık %50,4`ü, Şubat ayında ise yaklaşık %45,7`si Kızılırmak suyudur!

Mart ayında sadece 7 gün Kızılırmak suyu aktarılmış, bu bir haftalık süre içinde pompalanan Kızılırmak suyunun toplamı 2 milyon 476 bin metreküp düzeyinde kalmıştır?

 

 

 

MÜJDE-2

8 Mart gününden buyana Kızılırmak`tan Ankara`ya su verilmemektedir!

 

 

 

UYARI

İvedik Arıtma Tesisi ile konutunuz arasındaki ana besleme hatlarında, ara depolarda, pompa istasyonlarında, ev bağlantınızda, konut içi su tesisatınızda ve binanızın deposunda herhangi bir kayıp/kaçak vb kirlenme riski taşıyan dış unsurlar bulunmuyorsa, Ankara şebeke suyunu kullanabilirsiniz!

 

 

18 Mart 2019 Pazartesi günü ANKARA`YA SAĞLANAN SU

Mart ayı boyunca sadece Eğrekkaya barajından Kurtboğazı barajına günde 80`er bin metreküp su aktarılmıştır. Mart ayında (1-18 Mart arası) Akyar ve Kavşakkaya barajlarından Ankara içmesuyuna katkı olmamıştır.

 

İvedik Arıtma Tesisi`ne; Kurtboğazı Barajından 358 330, Çamlıdere Barajından da 757 000 metreküp olmak üzere toplam 1 milyon 115 bin 330 metreküp hamsu iletilmiştir.

Çubuk-II barajından Pursaklar Arıtma Tesisi`ne ise 65 500 metreküp hamsu aktarılmıştır.

 

18 Mart 2019 günü bütününde İvedik ve Pursaklar Arıtma Tesislerinden toplam brüt                  

1 milyon 180 bin 830 metreküp su Ankara içmesuyu şebekesine verilmiş bulunmaktadır.Şebekede Kızılırmak suyunun oranı %0,00`dır!

 

18 Mart gününde Ankara`da tüketilen brüt su miktarı esas alındığında, Ankara içmesuyu barajlarının aktif hacimlerinde hazır bulunan net su, yaklaşık 9 ay yetecek durumdadır (Kesikköprü barajındaki Kızılırmak suyu söz konusu değildir). Adı geçen barajlarda depolanmış olan toplam su miktarının ise (baraj göllerimiz ve havzalarımız hiç yağış almasa bile), en az 15 aylık (bir yıl artı bir mevsim) bir rezerve karşılık geldiği değerlendirilmektedir?

 

 

 

 

 

BARAJ DOLULUK ORANLARI (15 Mayıs, 4 Aralık 2018 ile 09 Ocak ve 19 Mart 2019)

Ankara`ya İçmesuyu Sağlayan Barajlardaki Doluluk Oranları Yüzde (%)

 

Baraj Adı	Bize göre				ASKİ`ye göre
	15/05	04/12	09/01	18/03	15/05	04/12	09/01	18/03
Kurtboğazı	64,40	53,53	55,07	71,03	66,69	56,52	57,96	72,89
Çamlıdere	11,39	6,97	7,92	15,14	22,28	18,41	19,24	25,58
Eğrekkaya	31,30	-0,34	2,60	38,52	44,42	20,22	22,47	49,95
Akyar	42,60	0,20	0,90	49,57	49,24	13,35	13,94	55,13
Kavşakkaya	59,18	10,92	15,13	48,58	61,55	16,09	20,06	51,56
Çubuk-II	54,40	35,20	45,74	99,29	55,51	36,48	46,94	100,00
TOPLAM	20,28	9,85	11,28	24,41	29,84	20,71	21,97	33,50

 

Baraj doluluk oranlarındaki farkın nedeni, ASKİ`nin baraj gölünde depolanan mevcut toplam brüt suyu, bizim ise aktif hacimdeki toplam net suyu esas alarak doluluk oranlarını hesaplamaktan kaynaklanmaktadır.

 

18 Mart 2019 günü itibariyle yukarıdaki tabloda yer alan Ankara İçmesuyu Barajlarında güvenilir olarak çekilebilecek net su miktarı toplamı yaklaşık 339 milyon metreküptür. Söz konusu barajlara hiç su gelmese bile, baraj göllerinde depolanmış olan mevcut net su, Ankara`nın yaklaşık 285 günlük (tüketimini karşılayabilecek düzeydedir.

 

18 Mart 2019 günü itibariyle Ankara İçmesuyu Barajlarında depolanan toplam su miktarı ise, yaklaşık 530 milyon metreküptür. İlgili idarenin esas aldığı bu miktara karşılık gelen doluluk oranı %33,5 olup, Ankara`nın yaklaşık 440 günlük tüketimini karşılayacak düzeyde olduğu ileri sürülebilir. Ancak bu yaklaşım, bizce geçerli bir değerlendirme değildir?

 

 

Son 14 yılın 18 Mart günü itibariyle barajlarımızda depolanan toplam su miktarının en yüksek (maksimum) depolama kapasitesine olan oranları ise aşağıda sıralanmaktadır.

 

YIL	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
DOLULUK (%)	30,23	18,44	9,49	20,92	47,84	42,92	34,01
YIL	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019
DOLULUK (%)	45,51	35,21	38,94	44,26	27,26	28,58	33,45

 

 

 

ANKARA`DA İÇMESUYU FİYATLANDIRMASI

Ankara`da ASKİ abonelerinin faturalarına yansıyan su bedelleri toplamı 5 farklı bileşenden oluşmaktadır. Bunlar; su bedeli, atıksu bedeli, Şube yolu payı, KDV ile Çevre Vergisidir. Su birim fiyatındaki artış, ?şube yolu payı` ve ?Çevre Vergisi` hariç diğer kalemlere de yansımaktadır.

 

2015 yılı içinde ?şube yolu payı` aylık maktu 4,89 TL olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 kuruştur. Atıksu bedeli su bedelinin %50`si olarak eklenmekte, ayrıca toplam tutar üzerinden %8 oranında KDV eklenmektedir.

Ancak, faturalarınızdaki kalemleri dikkatli bir biçimde incelediğinizde söz konusu KDV oranının % 10`un üzerinde tahakkuk ettirildiği görülebilecektir. Öte yandan, Mayıs ayından buyana, KDV kapsamında her bir faturada 90 kuruşluk bir meblağın da tahsil edildiği görülmektedir!

 

2016 yılı başında ?şube yolu payı` aylık maktu 4,89 dan 5,00 TL`ye artırılmış olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 Kuruş`tan 27 Kuruş`a yükselmiştir.

 

2017 yılında ise ?şube yolu payı` aylık maktu 5,00 TL olarak tahsil edilmiş olup, ?Çevre Vergisi` ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 27 Kuruş`tan 28 Kuruş`a yükselmiştir. Bunun yanı sıra, aylık toplam içmesuyu ve atıksu bedeli üzerinden %8 oranında KDV tahakkuk ettirilmiş ayrıca her bir faturaya 90 kuruşluk ek, bir tür vergi/rüsum/harç vb. maktu olarak eklenmiştir.

 

2018 yılı başında ?şube yolu payı` aylık maktu 5,00 TL olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 27 Kuruş`tan 32 Kuruş`a yükseltilmiştir.

 

 

 

MÜJDE-3 Mart ayında tahakkuk ettirilen Şubat dönemi su faturalarında yer alan konutlar için Ankara şebeke suyu birim fiyatında bir önceki döneme göre yaklaşık net %30 oranında indirime gidilmiştir?

 

Dönem	Birim Fiyat (TL / m3)	Net Fark (TL)	Ardışık Artış Oranı (%)	Yıl Başına göre Artış Oranı (%)
Aralık 2018	4,750	0,005	0,105	13,96
Ocak 2019	4,555	-0,195	-4,105	-4.105
Şubat 2019	3.330	-1.225	-26.894	-29.894

 

 

 

GEÇMİŞ YILLARDA UYGULANAN ZAMLAR

 

İçmesuyu Birim Fiyatları:

-Aralık 2014`te Su Birim Fiyatı: 2,8075 TL / m³

-Aralık 2015`te Su Birim Fiyatı: 3,1500 TL / m³  

-Aralık 2016`da Su Birim Fiyatı: 3,5666 TL / m³ 

-Aralık 2017`de Su Birim Fiyatı: 4,1680 TL / m³ 

-Aralık 2018`de Su Birim Fiyatı: 4,7500 TL / m³ 

 

İçmesuyu Birim Fiyatlarındaki Yıllık Zam Oranları:

2014 ? 2015 yılları arasındaki artış oranı: % 12,20

2015 ? 2016 yılları arasındaki artış oranı: % 13,21

2016 ? 2017 yılları arasındaki artış oranı: % 16,88

2017 ? 2018 yılları arasındaki artış oranı: % 13,96

 

İçmesuyu Birim Fiyatlarındaki Dönemsel Zam Oranları:

Son 4 yıldaki (2014 ? 2018 arası) artış oranı: % 69,19

Son 3 yıldaki (2015 ? 2018 arası) artış oranı: % 50,79

Son 2 yıldaki (2016 ? 2018 arası) artış oranı: % 33,18

--

 

Son üç yıllık süre içerisinde Ankara içmesuyu birim fiyatına yapılan aylık zamlar ve seçili ölçütlere göre dönemsel fiyat artışları aşağıdaki tabloda verilmektedir.

 

2016, 2017 ve 2018 YILI Aylık SU BİRİM FİYATLARI DÖKÜMÜ ve ANALİZİ

 

Tarih	Birim Fiyat (TL / m3)	Net Fark (TL)	Ardışık Artış Oranı (%)	Yıl Başına göre Artış Oranı (%)
Aralık 2014	2,807	Aylık	Aylık	Toplam
Aralık 2015	3,150	0,343		12,20
Ocak 2016	3,350	0,200	6,350	6,35
Şubat 2016	3,370	0,020	0,600	6,98
Mart 2016	3,370	-	-	6,98
Nisan 2016	3,378	0,008	0,220	7,24
Mayıs 2016	3,398	0,020	0,590	7,87
Haziran 2016	3,443	0,045	1,330	9,30
Temmuz 2016	3,458	0,015	1,345	9,78
Ağustos 2016	3,470	0,012	0,347	10,16
Eylül 2016	3,470	-	-	10,16
Ekim 2016	3,480	0,010	0,288	10,48
Kasım 2016	3,509	0,029	0,833	11,40
Aralık 2016	3,566	0,057	1,624	13,21
Ocak 2017	3,673	0,107	3,001	3,00
Şubat 2017	3,800	0,127	3,458	6,56
Mart 2017	3,880	0,080	2,105	8,81
Nisan 2017	3,920	0,040	1,031	9,93
Mayıs 2017	3,953	0,033	0,842	10,85
Haziran 2017	3,973	0,020	0,506	11,41
Temmuz 2017	3,980	0,007	0,176	11,61
Ağustos 2017	4,002	0,022	0,553	12,23
Eylül 2017	4,030	0,028	0,700	13,01
Ekim 2017	4,048	0,018	0,447	13,52
Kasım 2017	4,100	0,052	1,285	14,97
Aralık 2017	4,168	0,068	1,659	16,88
Ocak 2018	4,238	0,070	1,679	1,68
Şubat 2018	4,272	0,034	0,802	2,50
Mart 2018	4,357	0,085	1,990	4,54
Nisan 2018	4,457	0,100	2,295	6,93
Mayıs 2018	4,568	0,111	2,490	9,60
Haziran 2018	4,695	0,127	2,780	12,64
Temmuz 2018	4,866	0,171	3,642	16,75
Ağustos 2018	4,978	0,122	2,507	19,43
Eylül 2018	4,833	-0,145	-2,913	15,95
Ekim 2018	4,620	-0,213	-4,407	10,84
Kasım 2018	4,745	0,125	2,706	13,84
Aralık 2018	4,750	0,005	0,105	13,96

 

NOT: 2018 yılında ASKİ "Su Tüketim Faturası"nda yer alan ?ŞBYOB` (maktu her faturada 5,00 TL) ile ?KDV Tutarı (TL) %18` kalemindeki bedel Ocak 2019 dönemi faturalarına yansıtılmamıştır (boş bırakılmış, bedelleri alınmamıştır).

Oysa ?ÇTV`ye ciddi zam yapılmıştır! 2018 yılında su birim fiyatının yaklaşık %6,74`ü oranında fatura toplam bedeline eklenen vergi, Ocak 2019 döneminde %8,29 olarak tahakkuk ettirilmiştir?

 

 

ANADOLU GÜNCESİ

Anadolu Halklarının yüzyıllardır yaşadığı, deneyimlediği ve nesiller boyu süzerek öngördüğü coğrafi, iklimsel, kültürel olay ve olgular Mart ve Nisan aylarının günleri için aşağıda aktarılmaya çalışılmıştır.

 

MART AYI GÜNCESİ:

02-Soğukların kırılması

06-Üçüncü Cemre`nin toprağa düşmesi

07-Ağaçlara su yürümeye başlaması

08- Bağ budama zamanı

09- Kalem aşısı zamanı

10-Asmalara su yürümesi

11-Berdelâcuz`un (Kocakarı soğuklarının) başlaması

12-Husum fırtınası

14-Rumi Mart başlangıcı

15-Kırlangıçların gelme zamanı

17- Berdelâcuz`un (Kocakarı soğuklarının) sonu

21-Nevruz, ilkbaharın başlaması, gece-gündüz eşitliği

22-Mart Dokuzu Ayazı ve Fırtınası

23-Koz Kavuran fırtınası

26-Çaylak fırtınası

29-Çaylakların gelme zamanı

29-Ağaçların yeşermeye başlaması

 

Mart Ayında Ayrıca Olacak Bitecekler:

01-07-Yeşilay Haftası

01-07-Deprem Haftası

03-Tevhid-i Tedrisat Kanunu`nun kabulü (1924)

03-Diyanet İşleri Başkanlığı`nın kurulması (1924)

04-Ankara Radyosu`nun yayına başlaması (1934)

06-İmam Hatip Okulları`nın açılışı (1951)

08-Dünya Kadınlar Günü

08-14-Bilim ve Teknoloji Haftası

12-On iki Mart 1971(!)

12-İstiklal Marşı`nın kabulü (1921)

13-Erzincan Depremi (1992)

14-Tıp Bayramı

14-Rumi Yılbaşı

15-Dünya Tüketici Hakları Günü

18-Çanakkale Savunması Zaferi (1915)

18-24-Yaşlılar Haftası

19-Kanun-u Esasi`nin (ilk Anayasa`nın) kabulü (1877)

21-Ormancılık Günü

22-Dünya Su Günü

23-Dünya Meteoroloji Günü

25-Avrupa Ekonomik Topluluğu`nun (AET) kuruluşu (1957)

27-Dünya Tiyatrolar Günü

28-Gediz Depremi (1970)

31 Mart-6 Nisan-Kütüphanecilik Haftası

 

 

NİSAN AYI GÜNCESİ:

02-Çiçeklerin açması

04-Feryadı andelib (bülbüllerin ötmesi)

06-Kırlangıç fırtınası

08-Nevruzu Harzem

14-Lâle mevsimi (lalelerin yeşermesi)

18-Kuğu fırtınası

18-April`in Beşi

18-Camuz Kıran Fırtınası (5 gün)

21-Sittei Sevir başlangıcı (fırtına 6 gün)

24-İpek böceği zamanı

26-Sittei Sevir sonu

26-Arıların oğul verme zamanı

29-Fırtına (2 gün)

30-Lâlelerin kemale ermesi

 

Nisan Ayında Ayrıca Olacak Bitecekler:

01-07-Kanserle Savaş Haftası

03-Topkapı Sarayı`nın müze haline getirilmesi

04-NATO`nun kuruluşu

06-Anadolu Ajansı`nın kuruluşu (1920)

07-Dünya Sağlık Günü

08-14-Sağlık Haftası

09-Mimar Sinan`ın vefatı

10-Polis Teşkilatının Kuruluşu (1845)

12-Uzaya ilk insanlı çıkış

14-Titanic`in batması (1912)

15-22-Turizm Haftası

23-TBMM`nin açılışı, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı

28-Dünya Kardeşlik Günü

 

 

MERAKLISINA ELALTI BİLGİLERİ

 

Rumi Takvim`e göre Zemheri: 14 Ocak ? 13 Şubat, Gücük: 14 Şubat ? 13 Mart arasındadır.

Anadolu halklarının inanışına göre, 1. Cemre 20 Şubat`ta Havaya, 2. Cemre 27 Şubat`ta Suya ve 3. Cemre ise 6 Mart`ta Toprağa düşer.

Cemre, İlkbahar başlangıcında yedişer gün arayla önce havada sonra su ve toprakta oluştuğu sanılan sıcaklık artışıdır. Cemrenin kelime anlamı ?kor halindeki ateş`tir. İlkbahar başlamadan önce birer hafta aralıklarla havaya, suya ve toprağa düştüğüne ve onları ısıttığına inanılır.

Eskiler 365 günlük yılı ?kasım` ve ?hızır` günleri olarak ikiye ayırmışlardı. Kasım 179, Hızır ise 186 gündür. Yılın kasım kısmı yani kış devresi 8 Kasım`da başlar, 6 Mayıs`a kadar sürerdi. 6 Mayıs`ta da Hıdırellez ile birlikte yaz devresi, "hızır günleri" başlardı. Kasım ayına kasım adını vermemiz, 1945 yılında ilgili kanun yürürlüğe girmesinden sonra olup, öncesinde kasım ayına ?teşrinisani` denilirdi. Kasım adı Arapça ?bölen` anlamında olup yılı böldüğü için bu adın verildiği düşünülmektedir.

Kasımın kırk altısında, kırk gün anlamına gelen ?erbain`, seksen altısında da elli gün anlamına gelen ?hamsin` başlar, böylece kışın en soğuk zamanları olan doksan günlük süre geçmiş olurdu. Kasım günlerinin arısını devirip yüz gün arkada kalınca, halk arasında zorlu kış günlerini arkada bırakmanın bir ifadesi olarak "geldik yüze, çıktık düze" denilirdi.

Kasımın yüz beşinde (19-20 Şubat) birinci cemrenin havaya, yüz on ikisinde (26-27 Şubat) ikincisinin suya, yüz on dokuzunda da (5-6 Mart) üçüncü cemrenin toprağa düştüğüne ve yedi günlük aralıklarla buraları ısıttıklarına inanılırdı. Cemrelerin düşüş sıralamasında önce hava ısınıyormuş gibi görünse de havanın doğrudan güneş ışınları ile ısınmadığının da altını çizmek gerektir?

Güneş`ten gelen ışınlar önce yeri ısıtır, yerden yansıyan ışınlar havayı ısıtır. Aksi olsaydı, yükseldikçe, dağların tepesine çıktıkça, Güneş`e yaklaşıldığı için havanın giderek ısınması gerekirdi?

Meteorolojik olarak ısınma sıralaması toprak - hava - su şeklindedir. Cemre her ne kadar folklorik bir inanış olsa da, cemreler arasındaki günlerde hava sıcaklığında az da olsa düşüşler yaşanabilmektedir.

Cemreler kültür yaşamımıza da konu olmuştur. Örneğin, divan şairlerinin cemre zamanları, baharın yaklaşması dolayısıyla önemli kişiler için yazdıkları övgü şiirlerine (bir tür ?yalakalık`) "Cemreviye" denilirdi?

 

Üç Cemre de düştü ardı ardına, ama gelmedi bahar?

Bir arkadaşım; "Ağaçlar çiçek açtı" diye yazmış, paylaşmış...
Ağaçlar ne zaman mı çiçek açar? Anadolu halklarının asırlardır gözlediği hava ve doğa olaylarına ilişkin nesiller boyu aktardıkları, ağaçların yeşermesinin Mart`ın 29`unu gösterdiğidir. Bunun bir de bilimsel ve döngüsel bir açıklaması vardır... Ağaçların çiçeklenmesini tetikleyen yağan yağmurdaki demir +2 iyonlarıdır! Herne kadar yağmurun "saf su" olduğu genellemesi varsa da her yağışla toprağa kavuşan suyun içinde kimi zaman zerrecikler, bu zerreciklere tutunmuş sahra tozları, bu tozlarla birlikte seyahat eden mikroplar, faydalı bakteriler, mantarlar, dahası birçok mineral (ki yeşil yaşamın vazgeçilmezleri mangan ve demir iyonları) bulunur. İşte ağaçların gerek duyduğu bu unsurlardan hangisi eksikse, o eksik giderilinceye kadar doğa sabır gösterir ve istediğini gerektiği ölçüde alır almaz fışkırır...

Doğanın gereksinmelerini tezden alması onun zayıf halkalarına zarar verir, kırar geçirir... Sırada eskilerin Mart Dokuzu ile Abril`in Beşi var!

"Korkma martın kışından / kork abrilin beşinden"

 

 

Yinelemekte Yarar Var:

SU, KIT KAYNAKTIR

Kıt kaynaklara gösterilecek özen sadece tüketicilerden beklenemez. İlgili idarelerin bilimsel verilere dayalı, zamanında ve teknik kurallarına uygun olarak sistemdeki bileşenleri doğru bir biçimde işletmeleri önem taşır.

 

Su varken tasarruf edilir?

?YOK`un tasarrufu mu olur?

 

Üç Cemre de düştü ardı ardına

Ama gelmedi bahar hala?

 

19 Mart 2019

İMO Ankara Şubesi ?Ankara Su Çalışma Grubu` adına

Hasan AKYAR