ANKARA SU DURUM RAPORU

(04 ARALIK 2018 Salı sabahı itibariyle)

Eklenme Tarihi: 18/01/2019

Ankara Su Durumu Raporu

(04 ARALIK 2018 Salı sabahı itibariyle)

 

 

Apansız inen akşamlar,

Sabırla beklenen seherler mevsimi geldi?

 

 

"TEMİZLEDİĞİ YARA İSE, SU BİLE YAKAR?"

 

 

KESİKKÖPRÜ BARAJI POMPA İSTASYONU ARALIKSIZ 1,5 YILDIR ÇALIŞIYOR

2017 yılının ikinci yarısından itibaren, özellikle son aylarda daha yoğun olarak Kesikköprü baraj gölünden Kızılırmak-Ankara İletim hattına su (basılmakta) pompalanmaktadır! Ancak seçilmiş Büyükşehir Belediye Başkanı döneminde İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine yaklaşık 130 kilometre uzaklıkta bulunan ve yaklaşık 700 metrelik bir terfi yüksekliği gerektiren bu ana isale hattına pompalanan Kızılırmak ham suyunun Arıtma tesisine hangi tarihlerde ve hangi miktarda ulaştığı, hangi oranda paçallandığı (harmanlandığı) konusunda sağlıklı verilere ulaşma şansı bulunamamıştır. Bu süre içinde aralıklarla da olsa, Kesikköprü barajından günde yaklaşık 270 bin ile 550 bin metreküp arasında Kızılırmak ? Ankara Ana İsale Hattı`ndan İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine hamsu iletildiği değerlendirilmektedir. Söz konusu miktarda suyun pompalama elektrik giderinin ayda en az iki haneli milyon TL olabileceğinin de altının çizilmesi gerektir.

 

Kızılırmak suyunun paçallanması ya da belirli oranlarda harmanlanması sonucu konutlarımızın musluklarından akan içmesuyu şebeke suyunda Kızılırmak suyunun koku, renk, tat vb. olumsuzlukların bulunmasının yanı sıra, sülfat, klor, sertlik ve bir takım ağır metal derişimlerinin de zaman zaman standartları zorlayabileceği beklenmektedir.

 

Özellikle, Hirfanlı ve Kesikköprü baraj göllerinde ilkbahar başı ve sonbahar sonlarında beklenen doğal ?alt-üst olma` (lake over-turn) durumunun yaşandığı haftalar ile mart sonu, nisan ve mayıs ayı başlarında oluşabilecek ?alg patlaması` (algea bloom) dönemlerinde Kızılırmak ham suyunun tadında, kokusunda ve renginde olumsuzluklar olması kaçınılmazdır?

 

Kasım ayında neredeyse her gün, Ankara İçmesuyu şebekesine İvedik Arıtma Tesisinden verilen suyun yaklaşık en az yüzde kırk beşi (%45) Kesikköprü Barajından pompalanan Kızılırmak Nehri`nin hamsuyudur!

 

UYARI

İvedik Arıtma Tesisi ile konutunuz arasındaki ana besleme hatlarında, ara depolarda, pompa istasyonlarında, ev bağlantınızda, konut içi su tesisatınızda ve binanızın deposunda herhangi bir kayıp/kaçak vb kirlenme riski taşıyan dış unsurlar bulunmuyorsa, mikrobiyolojik açıdan musluklarınızdan akan Ankara şebeke suyunu, doğrudan içmek dışında kullanabilirsiniz!

Kızılırmak suyunun harmanlama oranı % 20`nin altına düşmedikçe ?tercihen harmanlanmadıkça-, doğrudan içmemenizi öneririz.

 

ANKARA`YA SAĞLANAN SU

04 Aralık 2018 günüitibariyle (günlük);

Akyar barajından Eğrekkaya barajına 30 000 metreküp, Eğrekkaya barajından Kurtboğazı barajına toplam 110 000 metreküp, ayrıca Kavşakkaya barajından da Kurtboğazı barajına 210 000 metreküp su aktarılmıştır.

 

İvedik Arıtma Tesisi`ne; Kurtboğazı Barajından 323 760, Çamlıdere Barajından da 305 000 veee Kesikköprü barajından da 324 560 metreküp hamsu iletilmiştir.

Çubuk-II barajından Pursaklar Arıtma Tesisi`ne ise 69 200 metreküp hamsu aktarılmıştır.

 

04 Aralık 2018 günü bütününde İvedik ve Pursaklar Arıtma Tesislerinden toplam brüt                  1 milyon 240 bin 760 metreküp su Ankara içmesuyu şebekesine verilmiş bulunmaktadır.

 

04 Aralık günü İvedik Arıtma Tesisine iletilen (Çubuk-II Barajından Pursaklar Arıtma Tesisine verilen 69 200 metreküp düşüldükten sonra) toplam brüt ham su miktarının yaklaşık %46,26`sı Kızılırmak suyudur.

 

 

BARAJ DOLULUK ORANLARI (15 Mayıs, 17 Temmuz, 26 Ekim ve 4 Aralık 2018 günleri)

Ankara`ya İçmesuyu Sağlayan Barajlardaki Doluluk Oranları Yüzde (%)

 

Baraj Adı

Bize göre

ASKİ`ye göre

15/05

17/07

26/10

04/12

15/05

17/07

26/10

04/12

Kurtboğazı

64,40

57,61

53,66

53,53

66,69

60,33

56,64

56,52

Çamlıdere

11,39

11,44

8,10

6,97

22,28

22,33

19,40

18,41

Eğrekkaya

31,30

21,61

2,03

-0,34

44,42

37,01

22,04

20,22

Akyar

42,60

46,19

7,64

0,20

49,24

52,28

19,64

13,35

Kavşakkaya

59,18

54,35

19,91

10,92

61,55

57,00

24,56

16,09

Çubuk-II

54,40

44,08

30,46

35,20

55,51

45,29

31,79

36,48

TOPLAM

20,28

18,99

11,54

9,85

29,84

28,70

22,20

20,71

 

Baraj doluluk oranlarındaki farkın nedeni, ASKİ`nin baraj gölünde depolanan mevcut toplam suyu, bizim ise aktif hacimdeki toplam suyu esas alarak baraj doluluk oranlarını hesaplamadan kaynaklanmaktadır. Anılan İdarenin minimum işletme seviyesinin (su alma kotunun) altında kabul ettiği ve baraj ölü hacminden pompaj ile çektiği kotu dikkate alarak buna göre hesaplamalar yaptığı öngörülmektedir.

 

04 Aralık 2018 günü itibariyle yukarıdaki tabloda yer alan Ankara İçmesuyu Barajlarında güvenilir olarak çekilebilecek net su miktarı toplamı yaklaşık 136,7 milyon metreküptür. Söz konusu barajlara hiç su gelmese bile, baraj göllerinde depolanmış olan mevcut net su, Ankara`nın yaklaşık 110 gün ortalama tüketimini karşılayabilecek düzeydedir.

 

04 Aralık 2018 günü itibariyle Ankara İçmesuyu Barajlarında depolanan toplam su miktarı ise, yaklaşık 328,1 milyon metreküptür.

 

Son 15 yılın 04 Aralık günü itibariyle barajlarımızda depolanan toplam su miktarının en yüksek (maksimum) depolama kapasitesine olan oranları ise aşağıda sıralanmaktadır.

 

YIL

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

DOLULUK (%)

23,82

9,31

9,37

22,06

37,39

36,48

40,48

YIL

2013

2014

2015

2016

2017

2018

 

DOLULUK (%)

37,91

28,65

36,24

28,41

21,00

20,69

 

 

Görülebileceği gibi 2007 ve 2008 yılları doluluk oranları en düşük seviyede gerçekleşmiştir.

 

 

ANKARA İÇMESUYU BARAJLARINDAN SULAMAYA VERİLEN SU

Ankara`ya içmesuyu sağlayan barajlardan ?ki Kesikköprü Barajı planlamalarda içmesuyu barajı değildir ve değerlendirmelerimiz dışındadır-, Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar barajlarından sulama mevsimi kayda değer miktarda sulama suyu çekilmektedir.

2018 yılı içinde 10 Haziran`dan başlayarak 29 Eylül`e kadar söz konusu barajlardan; Haziran ayında 2 125 200, Temmuz ayında 4 855 750, Ağustos ayında 3 217 800 ve Eylül ayında da 803 700 metreküp olmak üzere toplam 11 milyon 002 bin 450 metreküp su, 2018 yılı sulama mevsiminde çekilmiş bulunmaktadır.

 

ANKARA İÇMESUYU BARAJLARINDAN BUHARLAŞMA

Yaz aylarında baraj gölleri yüzeylerinden buharlaşma ile su kayıplarının yaşanması doğaldır. Ankara`ya içmesuyu sağlayan barajlardan ?ki Kesikköprü Barajı planlamalarda içmesuyu barajı değildir ve değerlendirmelerimiz dışındadır-, Mayıs ayında 876 500, Haziran ayında      

3 963 500, Temmuz ayında 6 215 000, Ağustos ayında 6 091 500, Eylül ayında 4 098 500 ve Ekim ayında 3 425 500 metreküp olmak üzere toplam 24 milyon 670 bin 500 metreküp su buharlaşmıştır. Yaklaşık 6 ayda, Ankara`nın yaklaşık 3 haftalık su tüketimini karşılayabilecek miktardaki kaynak baraj gölü yüzeylerinden buharlaşma yolu ile eksilmiş bulunmaktadır?

 

ANKARA`DA İÇMESUYU FİYATLANDIRMASI

Ankara`da ASKİ abonelerinin faturalarına yansıyan su bedelleri toplamı 5 farklı bileşenden oluşmaktadır. Bunlar; su bedeli, atıksu bedeli, Şube yolu payı, KDV ile Çevre Vergisidir. Su birim fiyatındaki artış, ?şube yolu payı` ve ?Çevre Vergisi` hariç diğer kalemlere de yansımaktadır.

 

2015 yılı içinde ?şube yolu payı` aylık maktu 4,89 TL olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 kuruştur. Atıksu bedeli su bedelinin %50`si olarak eklenmekte, ayrıca toplam tutar üzerinden %8 oranında KDV eklenmektedir. Ancak, faturalarınızdaki kalemleri dikkatli bir biçimde incelediğinizde söz konusu KDV oranının % 10`un üzerinde tahakkuk ettirildiği görülebilecektir. Öte yandan, Mayıs ayından buyana, KDV kapsamında her bir faturada 90 kuruşluk bir meblağın da tahsil edildiği görülmektedir!

 

2016 yılı başında ?şube yolu payı` aylık maktu 4,89 dan 5,00 TL`ye artırılmış olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 Kuruş`tan 27 Kuruş`a yükselmiştir.

 

2017 yılında ise ?şube yolu payı` aylık maktu 5,00 TL olarak tahsil edilmiş olup, ?Çevre Vergisi` ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 27 Kuruş`tan 28 Kuruş`a yükselmiştir. Bunun yanı sıra, aylık toplam içmesuyu ve atıksu bedeli üzerinden %8 oranında KDV tahakkuk ettirilmiş ayrıca her bir faturaya 90 kuruşluk ek, bir tür vergi/rüsum/harç vb. maktu olarak eklenmiştir.

 

2018 yılı başında ?şube yolu payı` aylık maktu 5,00 TL olup, ?Çevre Vergisi` ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 27 Kuruş`tan 32 Kuruş`a yükseltilmiştir.

 

 

UYGULANAN ZAMLAR

 

2016 Ocak ayı su birim fiyatı 3,35 TL / metreküp olarak uygulanmaya başlanmıştır.

Aralık 2015`te 3,15 TL/m3 olan su birim fiyatı, Aralık 2016`da 3,566 TL/m3 olmuş ve bir yılda yaklaşık %13,21 civarında artırılmış bulunmaktadır.

 

Aralık 2016 ? Ocak 2017 arasında, sadece bir ay içerisinde şebeke suyuna yapılan zam %3`ü aşmıştır! Sadece 2017 yılında Ankara şebeke suyu birim fiyatına yaklaşık % 16,9 oranında zam yapılmıştır.

 

İçmesuyu Birim Fiyatındaki ZAM Özeti:

-Aralık 2014`te Su Birim Fiyatı: 2,8075 TL / m3

-Aralık 2015`te Su Birim Fiyatı: 3,1500 TL / m3  

-Aralık 2016`da Su Birim Fiyatı: 3,5666 TL / m3 

-Aralık 2017`de Su Birim Fiyatı: 4,1680 TL / m3 

 

2014 ? 2015 yılları arasındaki artış oranı: % 12,20

2015 ? 2016 yılları arasındaki artış oranı: % 13,21

2016 ? 2017 yılları arasındaki artış oranı: % 16,88

 

Son 3 yıldaki (2014 ? 2017 arası) artış oranı: % 48,49

2018 yılı sadece ilk 6 ay artış oranı: % 12,64

2018 yılı ilk 11 ay artış oranı: % 13,84

Son 3 buçuk yıldaki artış oranı: % 67,26

Son 47 aydaki artış oranı: % 69,04

 

Son üç yıllık süre içerisinde Ankara içmesuyu birim fiyatına yapılan zamlar ve ilgili fatura bileşenlerinin ücretlerindeki artışlar aşağıdaki tabloda verilmektedir.

 

 

 

2016, 2017 ve 2018 (ilk 11 ay) YILI Aylık SU BİRİM FİYATLARI DÖKÜMÜ ve ANALİZİ

 

 

Tarih

Birim Fiyat

(TL / m3)

Net Fark

(TL)

Ardışık Artış Oranı (%)

Yıl Başına göre

Artış Oranı (%)

Aralık 2014

2,807

Aylık

Aylık

Toplam

Aralık 2015

3,150

0,343

 

12,20

Ocak 2016

3,350

0,200

6,350

6,35

Şubat 2016

3,370

0,020

0,600

6,98

Mart 2016

3,370

-

-

6,98

Nisan 2016

3,378

0,008

0,220

7,24

Mayıs 2016

3,398

0,020

0,590

7,87

Haziran 2016

3,443

0,045

1,330

9,30

Temmuz 2016

3,458

0,015

1,345

9,78

Ağustos 2016

3,470

0,012

0,347

10,16

Eylül 2016

3,470

-

-

10,16

Ekim 2016

3,480

0,010

0,288

10,48

Kasım 2016

3,509

0,029

0,833

11,40

Aralık 2016

3,566

0,057

1,624

13,21

Ocak 2017

3,673

0,107

3,001

3,00

Şubat 2017

3,800

0,127

3,458

6,56

Mart 2017

3,880

0,080

2,105

8,81

Nisan 2017

3,920

0,040

1,031

9,93

Mayıs 2017

3,953

0,033

0,842

10,85

Haziran 2017

3,973

0,020

0,506

11,41

Temmuz 2017

3,980

0,007

0,176

11,61

Ağustos 2017

4,002

0,022

0,553

12,23

Eylül 2017

4,030

0,028

0,700

13,01

Ekim 2017

4,048

0,018

0,447

13,52

Kasım 2017

4,100

0,052

1,285

14,97

Aralık 2017

4,168

0,068

1,659

16,88

Ocak 2018

4,238

0,070

1,679

1,68

Şubat 2018

4,272

0,034

0,802

2,50

Mart 2018

4,357

0,085

1,990

4,54

Nisan 2018

4,457

0,100

2,295

6,93

Mayıs 2018

4,568

0,111

2,490

9,60

Haziran 2018

4,695

0,127

2,780

12,64

Temmuz 2018

4,866

0,171

3,642

16,75

Ağustos 2018

4,978

0,122

2,507

19,43

Eylül 2018

4,833

-0,145

-2,913

15,95

Ekim 2018

4,620

-0,213

-4,407

10,84

Kasım 2018

4,745

0,125

2,706

13,84

Aralık 2018

 

 

 

 

 

Anadolu Halklarının yüzyıllardır yaşadığı, deneyimlediği ve nesiller boyu süzerek öngördüğü coğrafi, iklimsel, kültürel olay ve olgular Aralık Ayı günleri için aşağıda aktarılmaya çalışılmıştır.

 

Aralık Ayı Güncesi:

01-Soğukların başlangıcı

02-Ülker Dönümü Fırtınası

03-Fırtınaların esmesi

06-Kuzey rüzgârlarının esmesi

07-Yaprak dökümünün sonu

09-Karakış Fırtınası

16-Fırtına

19-Zemherinin başlangıcı

20-Şebiyeldanın (en uzun gecelerin) başlangıcı

21-Gün Dönümü

23-Erbain`in başlangıcı

26-Şebiyeldanın (en uzun gecelerin) sonu

28-Gün Dönümü Fırtınası

29-Şiddetli rüzgârlar

 

Aralık Ayında Olan Bitenler, Olacak Bitecekler:

01-Dünya AIDS Günü

03-Dünya Özürlüler Günü

04-Siyasal Bilgiler Fakültesi`nin (Mülkiye Mektebi) kuruluşu (1877)

10-İnsan Hakları Beyannamesi`nin kabulü (1948)

10-Dünya İnsan Hakları Günü

11-17-Mevlana Haftası

12-18-Tutum, Yatırım ve Türk Malları (Yerli Mallar) Haftası

16-Osmanlı`da İlk Matbaa (1727)

23-Birinci Meşrutiyetin İlanı (1876)

23-Menemen Olayı (1930)

26-Milâdi Takvime geçilmesi (1925)

27-Erzincan Depremi (1939)

31-Sultanahmet Camiinin temelinin atılması (1609)

İşletmede olan Ankara İçmesuyu Barajları ve Gerede Sistemi

 

Ankara`ya içme, kullanma ve endüstri suyu sağlayan (Kesikköprü Barajı dışında) tüm yüzeysel su kaynakları Ankara`nın kuzeyinde bulunmaktadır. Bunlardan Akyar barajı sularını Eğrekkaya barajına, Eğrekkaya ve Kavşakkaya barajları da Kurtboğazı barajına depoladıkları suları aktarmaktadır. Kurtboğazı ve Çamlıdere barajlarından da hamsu İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine iletilmektedir. Çubuk-II Barajında depolanan sular ise Pursaklar İçmesuyu Arıtma Tesisine verilmektedir. Tümü cazibeyle ?pompajsız, enerji gidersiz-, çalışmaktadır.

 

Halen yapımı sürdürülen Gerede Sistemi`nin hizmete alınması ile Filyos yukarı havzasından bulunan Ulusu Çayı suları Işıklı Regülatörü ile çevrilerek yılda 226 milyon metreküp su Çamlıdere baraj gölüne iletilmiş olacaktır. Söz konusu Gerede Sistemi kapsamında ana iş kalemi olan 31,6 km uzunluğunda ve 4,5 metre çapındaki iletim tüneli inşaatına 2010 yılında başlanmış olup, sözleşmesinde iş bitim tarihi 2014 yılının Aralık ayıdır.

 

Kasım 2018 sonu itibariyle tünel açma çalışmaları devam etmekte olup, kalan yaklaşık 500 metrelik bölümünde karşılaşılan ciddi sorunların (tünel içerisinde yeraltı dereleri ?Maşruka Deresi`nin suları düdenle tünele akmakta, yaklaşık 600 litre/ saniye-, zemin sorunları ?montmorilonitte-, yerel fay hatları vb.) aşılmasına çalışılmaktadır. Keşif artışlarıyla öngörülen yatırım tutarının birkaç katına mal olacağı tahmin edilmekte olup, işletmeye alındığında ne gibi teknik sorunlarla karşılaşılabileceği henüz bilinmemektedir?

 

Gerede Tüneli`ne ilişkin ayrıntılı bilgileri gelecek raporlarımızda paylaşmayı düşünüyoruz.

 

 

Yinelemekte Yarar Var:

 

SU, KIT KAYNAKTIR

Kıt kaynaklara gösterilecek özen sadece tüketicilerden beklenemez. İlgili idarelerin bilimsel verilere dayalı, zamanında ve teknik kurallarına uygun olarak sistemdeki bileşenleri doğru bir biçimde işletmeleri önem taşır.

 

Su varken tasarruf edilir?

?YOK`un tasarrufu mu olur?

 

Hüner bulutta olsa da yağmur muhatap alınır?

 

 

 

 

04 Aralık 2018

İMO Ankara Şubesi ?Ankara Su Çalışma Grubu` adına

Hasan AKYAR

TMMOB
İnşaat Mühendisleri Odası