5-30 DERECE ARASI UYGUNAnormal hava koşullarında beton yapımı ile ilgili TS 1248 no`lu Türk standardı, beton dökümü sırasında, ortalama hava sıcaklığının ardı ardına üç gün süre ile 30°C`nin üstünde bulunduğu süredeki hava durumunu aşırı sıcak hava olarak tanımlamaktadır. Bu standarda göre, beton dökümü esnasında hava sıcaklığının normal kabul edileceği sıcaklık 5 - 30 °C`dir.
Sıcak hava koşulları, beton üretimini, yerleştirilmesini, kür edilmesini ve betonun tüm özeliklerini olumsuz etkileyebilir.
Hava sıcaklığının yükselmesi, hidratasyonun fazla hızlanması, beton karışım suyu ihtiyacının artması, dayanımın azalması ve buharlaşmanın artması ile rötre çatlakları ve farklı oturmaların oluşması, betonun geçirimsizliğinin azalması ve servis ömrünün (durabilitesinin) azalması gibi olumsuz etkilere neden olmaktadır.
SICAK HAVADA BETON DÖKÜMÜNDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Sıcak hava koşullarının olumsuz etkilerini azaltabilmek amacıyla, bu koşullarda yapılacak betonlar için alınması gereken önlemleri şöyle sıralamak mümkündür:
? Taze betonun sıcaklığı, rüzgarın hızı, bağıl nem ve ortam sıcaklığı
denetlenerek döküme karar verilmelidir.
? Çimento, su ve agregalar olabildiğince soğuk olmalıdır. Agrega gölgede stoklanmalı, karışım suyu beyaza boyanmış tanklarda tutulmalıdır.
? Agregalar periyodik olarak ıslatılmalı ama agregalarda farklı nem oranlarının oluşmamasına dikkat edilmelidir.
? Erken priz yapan çimentoların kullanılmasından kaçınılmalı ve hidratasyon ısısı düşük çimentolar tercih edilmelidir.
? Betonun çabuk sertleşmesi ve fazla karışım suyuna ihtiyaç göstermesi, sıcaklığın azaltılması yolu ile önlenemiyorsa priz geciktirici ve su ihtiyacını azaltıcı uygun katkılar kullanılmalıdır.
? Döküm yerine ulaşan beton bekletilmeden yerleştirilmeli ve vibrasyon kısa sürede tamamlanmalıdır. Dökümün gecikmesi halinde priz geciktirici kimyasal katkılar kullanılmalıdır. Çok sıcak ve kuru havalarda beton dökme işleminin akşam veya gece vakitlerinde yapılması tercih edilmelidir.
? Beton dökümünden önce kalıplara su püskürtülmesi beton karışımındaki suyun emilmemesi açısından faydalıdır. Böylece betonla temas edecek yüzeylerin sıcaklığını düşürerek nem miktarını artırmak mümkündür.
? Sıcak havalarda yerleştirilebilecek en uygun beton sıcaklığı 15 - 30 °C arasında olmalıdır.
? Beton yerleştirildikten hemen sonra ilk mastarlama yapılır; daha sonra bir insan betonun üzerine çıktığında 1-2 mm derinlikte iz kalınca, ikinci mastarlama işlemi yapılır. Bunun için tercihen metal tabanlı mastar kullanılabilir. Mastarlama işlemlerinin yavaş ve düzgün yapılmasına özen gösterilmelidir.
? Dökümden sonra ilk yarım saatten başlayarak 72 saat boyunca su kürü uygulanmalı, buharlaşma ve su kaybına karşı yüzeyler su geçirmez örtüler ile rüzgara karşı da rüzgar koruyucularla örtülmelidir.
? Normal betonarme yapılarda kür süresi yaz aylarında en az üç gün olmalı, yüzey sürekli nemli tutulmalıdır.
? Beton yüzeyi zarar görmeyecek hale geldiğinde, mümkün olan her yerde kür
uygulanmalıdır. Bu konu yerleştirmeden sonraki 24 saat içinde çok önemlidir. Bütün beton yüzeyler ıslak tutulmalı ve bu uygulama kesintisiz yapılmalıdır. Ara sıra yapılacak kür sonucunda ıslanma-kurumalarla betonda yüzeysel çatlaklar oluşur.
? Güneş ve rüzgarın doğrudan etkisine karşı korumak için açıkta kalan beton yüzeyler, ıslak çuval ve plastik örtü gibi malzemelerle örtülmelidir. Özellikle döşeme ve saha betonlarının "Curing compound" adı verilen bakım maddeleri ile kaplanıp, buharlaşmanın geciktirilmesi yararlıdır.
Sonuç olarak; Antalya`da ortalama hava sıcaklığının ardı ardına üç gün süre ile 30°C`nin üstünde bulunduğu zamanlarda beton dökülmemeli, zorunlu dökülecekse yapı güvenliği açısından mutlaka yukarıda belirtilen önlemler ve bakım koşulları yerine getirilmelidir.Saygılarımızla.
TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ANTALYA ŞUBESİ
15. DÖNEM YÖNETİM KURULU
Mustafa BALCI-Ahmet EVCİ-M.Murat AYHAN-Umut TURAN-H.Faruk KARA-Murat YILMAZ-Volkan KILIÇARSLAN
Berk ERKAYA-Osman SÜTÇÜ-Rıfat TÜR-Deniz BAYRAKTAR-H.Can ÇİVİK-Barış CIRIK-M.Kubilay KARAKÖSE